Navraag: Charles Michel

De regering heeft een aantal vrijheidsbeperkende maatregelen genomen door de terreurdreiging. Komt het liberale gedachtegoed onder druk te staan?

Charles Michel: «Ik wil absoluut de beste balans vinden. Langs de ene kant moeten we de veiligheid versterken. We zijn geconfronteerd met nieuwe uitdagingen, dat heeft iedereen nu begrepen. Langs de andere kant is het zeer belangrijk voor mij dat we onze fundamentele principes verdedigen, bijvoorbeeld het recht op tegenspraak en het recht op verdediging.»

«Ik wil geen keuze maken tussen veiligheid en vrijheid. Ik wil beide. Er is geen vrijheid zonder veiligheid. Dat betekent dat we aandachtig blijven en om de veiligheid te waarborgen onze fundamentele principes niet vergeten.»

Heeft de terreurdreiging de ministers dichter bij elkaar gebracht? Men durft wel eens spreken van het “kibbelkabinet”.

Michel: «De relaties zijn verbeterd. Dat is niet enkel door de terreurdreiging. De laatste maanden merk ik dat de ploeg enorm versterkt is. Het regeerakkoord is het DNA van deze coalitie en dat is beste sleutel voor de sociale bescherming en de creatie van jobs. Zeker op de momenten tijdens dreigingsniveau 4 hebben we elkaar veel gezien.»

«We hebben in moeilijke omstandigheden beslissingen genomen en dat heeft gezorgd voor een grotere samenhorigheid. Dus ja, het heeft een rol gespeeld in de versterking van de relaties tussen de ministers.»

De internationale pers verwees toen naar België als een “failed state”. Hoe gaat u het imago terug opkrikken?

Michel:«We moeten dat relativeren. Er zijn toen gedurende een beperkt aantal dagen verscheidene artikels verschenen die negatief waren. Dat is echter grotendeels een karikatuur en daarenboven niet correct. Wat wel juist is, is dat vele Europese lidstaten zijn geconfronteerd met een probleem van radicalisering. We moeten allemaal de beste maatregelen nemen en uitvoeren.»

«Ik was vorige week in Parijs waar ik heb gesproken met andere regeringsleiders. Veel collega’s zijn er zich van bewust dat België moeilijke beslissingen heeft genomen in moeilijke omstandigheden. Maar die negatieve berichten zijn overdreven en het is de rol van de regering om het imago te verdedigen. We zullen dat dan ook doen.»

«Ik heb al formeel via de Franse pers laten weten dat Frankrijk ook met zijn eigen problemen zit, de vluchtelingenkampen in Calais bijvoorbeeld. Iedereen moet zijn job doen.»

Burden Chain

Sommigen trekken deze evaluatie door naar het klimaatakkoord dat lang op zich liet wachten. Is dat het gevolg van ons constitutioneel bestel?

Michel: «In België, zoals in vele andere federale staten, is er solidariteit. In België is er een belangrijke solidariteit in de vorm van de sociale zekerheid, die op basis van individuele bijdragen gefinancierd wordt. Voor het klimaat draaide de discussie over solidariteit, maar dan op een ander niveau. Wat groene energie betreft is Wallonië beter geplaatst. Hernieuwbare energie is daar goedkoper.»

«De verdeling van de financiële lasten is in België een moeilijk debat. Maar dat is ook in andere landen zo. In Duitsland tussen de Länder, in Spanje tussen de regio’s. Dat zijn nooit gemakkelijke discussies. In België hebben we natuurlijk een belangrijk verschil, met een federalisme op basis van twee grote deelstaten. In andere federale staten zijn er andere verhoudingen, meer entiteiten.»

Het federale karakter van België is de oorzaak?

Michel: «De discussies rond de burden chain(verdeling van de lasten, red.) zijn niet nieuw. Het is al jaren dat de regeringen proberen een akkoord te sluiten. Het is zeer positief dat we voor het einde van de klimaattop in Parijs een akkoord hebben. Zelfs al is dit akkoord niet helemaal volledig. Zo zijn er bijvoorbeeld nog een aantal punten betreffende de solidariteit tussen de deelstaten die nog geconcretiseerd moeten worden.»

Goed slapen

Front National wint in Frankrijk. “Quand il pleut à Paris...” Voelt u ook die protectionistische reflex?

Michel: «Dat is niet nieuw. In Europa halen populistische of demagogische politieke partijen al 15 jaar lang overwinning na overwinning binnen. De Fransen hebben de indruk dat de socialisten en de rechtse partijen geen oplossingen hebben gevonden wat betreft jobcreatie, sociale zekerheid en veiligheid.

Ook in België is er altijd een risico dat dat gebeurt. Maar het beste en het unieke antwoord is volgens mij actie ondernemen. En dat is wat deze regering probeert te doen.»

Momenteel staat de Schengenzone en het vrij verkeer wel op de helling.

Michel: «Ik heb een zeer duidelijke visie voor de toekomst van Europa. Ik ben ervan overtuigd dat de Schengenzone en het vrij verkeer een absolute meerwaarde zijn. Zonder twijfel. We moeten dat ook waarborgen. Maar om dat te kunnen, moeten we zo snel mogelijk effectieve oplossingen vinden voor de controle van de buitengrenzen in Europa.»

«We moeten landen zoals Griekenland en Italië steunen. Ik heb de overtuiging dat Schengen en de buitengrenzen van Europa een collectieve verantwoordelijkheid zijn van alle lidstaten. Ook van België, Duitsland en Frankrijk. We moeten daar meer bij betrokken zijn.»

Het is altijd gemakkelijker beslissingen te nemen die op korte termijn populair zijn dan een langetermijnvisie te ontwikkelen.

Michel: «Dat is de uitdaging voor de politieke partijen. We voeren het dagelijks beleid onder veel druk van de publieke opinie. We moeten dag na dag concrete beslissingen nemen, maar tegelijkertijd ook een visie hebben op middellange en lange termijn. Deze regering doet dat.

«Neem bijvoorbeeld de pensioenhervorming. Het zou veel gemakkelijker zijn geen beslissing te nemen voor 2030, maar dat zou het systeem onbetaalbaar maken. Dat is een kwestie van verantwoordelijkheid om vandaag beslissingen te nemen die nu niet populair zijn met een impact pas vele jaren later.»

U studeerde rechten in Brussel, was u een rustige student of eerder een caféganger?

Michel: «Ik was een serieuze student, vooral tijdens de eerste jaren dan. Dat was minder het geval de laatste jaren (lacht).»

Hoe moeten studenten hun cursus verwerken à la Charles Michel?

Michel: «Ik heb geen mirakeloplossing. Goed slapen en weinig alcohol drinken zijn belangrijk. Maar ook op tijd beginnen en op tijd ontspannen.»