Op Erasmus in een écht andere bubbel

Terwijl de buitenlandse student zich voorbereidt om ondergedompeld te worden in een rijkelijk gevuld bad van kennis en cultuur, om een nieuwe taal te leren en om locals te leren kennen, schieten de faciliteiten tekort. De structurele organisatie van uitwisselingsprojecten focust zich vooral op de verbinding tussen de Erasmusstudenten, maar de drempel voor een echte lokale connectie ligt vaak te hoog.

Een buitenlandse ervaring is voor iedere student een verrijking. Zowel op academisch als op persoonlijk vlak leer je, groei je en rijpt je geest. Taal en cultuur spelen een belangrijke rol tijdens een uitwisselingsproject. Met Engels kan je natuurlijk op veel plekken overleven, maar om echt te leven met de locals moet je hun taal spreken. Taalkundigen opperen vaak dat de taal die je gebruikt je wereldbeeld en denkpatronen bepaalt. De kleine nuances en grote verschillen die de prachtige diversiteit aan talen te bieden heeft, leren je veel over iemands cultuurbeleving.

De kritische vraag die het Erasmusproject doet rijzen is niet of de buitenlandse student een lokale connectie mist, maar waarom. Muziek, kunst, literatuur en consorten hebben weinig te maken met waar je heengaat, wel met de taal waarin ze mensen met elkaar verbinden. Taal is het bindmiddel van culturen en gemeenschappen, ze gaat verder dan landsgrenzen en ze is bovenal toegankelijk voor bijna iedereen. Het Engels als lingua franca is slechts een joker die het functioneren mogelijk maakt, maar de cultuur links laat liggen.

Door enkel contact te hebben met andere uitwisselingsstudenten leer je veel over elkaars leefwereld. Maar de common ground, de gaststad waar je je bevindt, valt terug naar de achtergrond. De écht interculturele, Europese dimensie van het uitwisselingsproject gaat grotendeels verloren.

De universiteiten doen in ieder geval hun duit in het zakje om het verblijf van nieuwe Erasmussers te faciliteren: ze organiseren kennismakingsmomenten, er wordt een buddy-programma op poten gezet en in verschillende ontmoetingscentra kunnen internationale studenten terecht om elkaar te ontmoeten. De student voelt zich welkom aan de gastuniversiteit, maar de nadruk op een lokale connectie blijft uit.

Natuurlijk is het niet evident om op enkele maanden tijd een vreemde taal onder de knie te krijgen. Bovendien doemt uit die noodzaak voor taalbeheersing een onvermijdelijk nulpunt op: het moment waarop je een taal begint te leren. Daarom zou het Erasmusproject moeten inzetten op uitwisselingen die langer dan pakweg vijf maanden duren en ook op intensief en inclusief taalonderwijs. Het ontbreekt de Erasmusstudent niet aan wil: het knellende schoentje is de structuur van het uitwisselingsproject.

De vriendschappen die internationale studenten smeden, zijn ongetwijfeld verrijkend - misschien wel voor het leven. Maar de lokale beleving is minstens even belangrijk. Dit is geen pleidooi tegen het Engels, maar wel voor de lokale cultuur: ontdek hoe de mensen leven in je gaststad, wat hen bezighoudt, hoe ze denken en handelen.

Daarom een warme oproep: treed uit de klassieke Erasmusbubbel en trek erop uit in de wijde wereld van je gaststad. Leer de groenteboer kennen en ga meejoelen op een rapconcert, eet in een klein restaurantje en ga naar het theater. Laat de lokale cultuur je omarmen en zwelg in het arsenaal aan harmonieuze klanken die een onbekende taal verborgen houdt. Geniet van wat je nog niet zag en leer kennen wat je nog niet kende; je zal jezelf dankbaar zijn.