Over India, de vijf k's, en een God in tien gedaanten. Een portret: Komaljit Ghuman

Komaljit werd als middelste van een gezin van drie geboren in Zoutleeuw. Haar ouders komen uit het Indiase Punjab. Men spreekt er Punjabi, net als in bepaalde delen van Pakistan, dat vroeger één vormde met India. De Indiase cultuur en het Punjabi gaf haar moeder haar van jongsaf mee. 'We gingen elke week naar de sikh-tempel, de Gurdwara, in Halmaal Dorp. Daar kregen wij, de kinderen, lessen over de goden, de cultuur en de taal. En bovendien kregen we daar op het einde altijd een pakje snoep mee', lacht Komaljit.

Een sikh-tempel staat open voor iedereen, niet enkel voor sikhs. 'Het mooiste is dat in het sikhisme iedereen gelijkwaardig is, ongeacht je geslacht, afkomst, klasse of huidskleur. Dat zie je ook in de tempel: iedereen bidt er op de grond, er wordt geen onderscheid gemaakt tussen rangen.' De Gurdwara is niet enkel een plek waar men samenkomt om te mediteren en bidden, er wordt ook gegeten. 'Binnen de tempel mag er geen vlees worden gegeten. Alcohol en tabak zijn ook verboden. Daarbuiten is elke sikh vrij in zijn keuze daarin.' Bovendien hebben sikhs hun eigen versie van de hostie, de parshad, een zoet gebakje. 'Bij speciale gelegenheden maakt mijn mama dat thuis ook klaar', vertelt Komaljit.

Eén God in tien gedaanten

Vier jaar geleden ging Komaljit naar India voor het trouwfeest van haar neef. 'Ik ben niet strikt gelovig, maar de feesten vind ik heel bijzonder.' Een sikh-trouwfeest duurt zeven dagen en is vervuld van allerlei rituelen. Daarnaast zijn er ook heel wat feesten. Een van de belangrijkste is het lichtfeest in november. Thuis en in de tempel worden er dan kaarsen gebrand.

In India bezocht Komaljit met haar gezin de Gouden Tempel. 'Mijn liefde voor de cultuur groeit steeds meer met de jaren. Ik zou me nooit bekeren tot een andere religie.'

Het sikhisme is een monotheïstische religie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het hindoeïsme. 'Dat zou men niet denken, omdat onze ene God wel voorkomt in tien verschillende gedaanten. De tiende goeroe heeft de sikhs op het hart gedrukt na hem enkel het Heilige Boek te geloven.' Dat boek is geschreven in het Punjabi, wat verklaart waarom de religie en de taal zo verweven zijn. 'Sikh' betekent letterlijk 'leerling van God'.

Sikh-mannen kan je herkennen aan hun lange baard en tulband. Die tulband dragen ze om hun haar te beschermen, dat ze moeten laten groeien. 'Dat is een verschil met moslims. Sommige mensen verwarren sikhs met moslims door die tulband en lange baard. Maar moslims knippen hun hoofdhaar wel.'

Het haar is voor sikhs één van de vijf k’s, kesh. Diepgelovige siksh, dat zijn zij die een speciaal ritueel hebben ondergaan, dragen ook de vier andere k’s bij zich: een kanghā (kam), een kachera (lange onderbroek), kirpān (dolk) en een kārā (metalen armband). Sikhs achten het zeer belangrijk dat je op een eerlijke manier je brood verdient. 'Je zal dus nooit een bedelende sikh op straat aantreffen.'

De eerste sikh-apotheker

In België vind je sikh-gemeenschappen in Sint-Truiden, Luik, Antwerpen, Gent en Brussel. 'Bij ons in Zoutleeuw waren er wel enkele sikhs, maar helemaal niet veel', vertelt Komaljit. 'Ook in heel België zijn er eigenlijk niet zoveel sikhs. Wel veel mensen uit India, maar die zijn niet allemaal sikh. Mijn zus is bijvoorbeeld de eerste sikh-apotheker in België.'

Komaljits droom is na haar studie geneeskunde naar India terug te keren om mensen te helpen. 'Ze kunnen daar alle hulp gebruiken. Ik zou er graag een ziekenhuis openen, bijvoorbeeld. Of meewerken in een organisatie als Artsen Zonder Grenzen. Ik wil graag mensen helpen. Misschien is dat niet per se iets wat ik aan mijn religie te danken heb, want uiteindelijk is persoonlijkheid nog iets anders dan religie. Al geeft het sikhisme me wel een hele positieve kijk op de wereld.'