'Een studentenvisum is het bewijs dat je geld hebt'

Op vrijdag 4 maart presenteerde een voorbereidende vergadering van de Studentenraad haar conclusies over een aantal maatregelen die het toelatingskantoor van de KU Leuven naar voren had gebracht. Die maatregelen, gericht op het verhogen van de toelatingseisen voor zowel studenten uit de Europese Economische Ruimte (EER) als niet-EER-studenten, werden grotendeels afgekeurd door de Algemene Vergadering.

De juiste soort internationale student

De afgekeurde voorgestelde maatregelen omvatten bijvoorbeeld de verhoging van de Engelse taalvaardigheid aan de universiteit naar C1-niveau, ongeacht de faculteit. Ook de introductie van de Graduate Record Examinations (GRE) en het aanscherpen van deadlines voor een aanvraag werden afgekeurd. Slechts één maatregel heeft de steun van de vergadering: de niet-bindende ijkingstoets, maar ook daar hebben ze zorgen bij de logistieke aspecten van de eis.

Volgens Christiana Galani, Stura-mandataris internationaal, maken de voorgestelde wijzigingen deel uit van een voortgezet beleid van het internationale kantoor van de KU Leuven om meer directe controle te krijgen over het type studenten dat naar de universiteit gaat. 'De universiteit is op zoek naar studenten van hogere kwaliteit, en hogere kwaliteit betekent mogelijk meer toelatingseisen.'

Vicerector Internationaal Beleid Peter Lievens legt uit dat de vereisten nodig zijn om de capaciteiten van zowel EER- als niet-EER-studenten beter te beoordelen, aangezien ze buiten het Belgische systeem vallen. 'We willen dat studenten een opleiding starten met goede vooruitzichten op succes door te zorgen dat ze terecht komen op een opleiding die bij hen past.'

'Hoger onderwijs dient om studenten vooruit te helpen in het leven, en soms is het vrij duidelijk dat de student die vooruitgang niet kan bereiken', stelt de vicerector. 'Een realistische inschatting van de kans om te slagen op basis van het afgelegde voortraject is daarom een belangrijke parameter in een fair toelatingsbeleid', concludeert hij.

Een van de belangrijkste redenen voor Stura om tegen de nieuwe vereisten te zijn, is dat ze gebrekkig zijn: ze bevoordelen studenten met financiële middelen, omdat ze zich kunnen voorbereiden of omdat ze een uitgebreide vooropleiding hebben. 'Op lange termijn zal dit gewoon meer een kwestie worden van wie goed kan toetsen dan wie een goede student is', schrijft de AV in zijn nota's. Daarnaast meldde Veto vorig jaar al dat een universitair diploma vaak erfelijk is.

Dat is beslist niet de enige hindernis die vaak achtergestelde niet-EER-studenten moeten overwinnen. Een van de financiële eisen waaraan studenten moeten voldoen om een studentenvisum te krijgen, is hun solvabiliteit bewijzen. Dat betekent dat ze kunnen aantonen genoeg financiële slagkracht te hebben om in België te studeren en hun levensonderhoud te voorzien.

40% van de studenten gebruikt momenteel de geblokkeerde-rekeningmethode, waarbij aan het begin van het academiejaar een bedrag in zijn geheel wordt overgemaakt. Dat bedrag was tot dit jaar 8.500 euro en is bedoeld om het bestaansminimum te simuleren. Met andere woorden bevat dat het studiegeld nog niet.

Strengere financiële eisen

Vanaf volgend jaar wordt dat bedrag verhoogd. 'Van alle studenten die vanaf volgend jaar aan een nieuwe opleiding beginnen, wordt nu verwacht dat ze aan het begin van het jaar 11.500 euro beschikbaar maken', bevestigt vicerector Lievens. Belangrijk om te vermelden is dat de beslissing daarover niet werd genomen door het ministerie van Buitenlandse Zaken, maar door de Vlaamse universiteiten.

Van de vijf niet-EER-studenten die we over deze kwestie hebben geïnterviewd, zeiden vier dat ze het verhoogde bedrag niet hadden kunnen overmaken en al moeite hadden om het huidige bedrag te verzamelen. Anica Rimac, een bachelorstudent Antropologie, stelt de voorwaarden dan ook in vraag. 'Is het doel om comfortabel te leven of om een opleiding te volgen? De verhoging gaat ervoor zorgen dat minder welgestelde studenten hoogstwaarschijnlijk geen plek bemachtigen. Het verlies van diversiteit zou een nadeel kunnen zijn voor de universiteit.'

Tulya Su Guven, een masterstudent Antropologie uit Turkije, zegt dat naast het relatief hoge bestaansminimum ook het hogere collegegeld een grote rol speelde bij haar universiteitskeuze. 'Uiteindelijk heb ik voor de KU Leuven gekozen omdat de masters waarin ik geïnteresseerd was hier 1.000 euro waren terwijl dat 3.000 euro was aan de Vrije Universiteit Brussel'.

De kost van studeren is een factor voor talloze kansarme studenten uit het buitenland die op zoek zijn naar de vooruitgang die het hoger onderwijs zou moeten bieden. Ze zijn het er allemaal over eens dat de verstrengingen het vermogen van toekomstige generaties om hier te studeren alleen maar schaden. 'Ik zou het geld niet hebben gehad om onder deze nieuwe regels te kunnen studeren', geeft Anica toe.

Vrijstellingen en beurzen

Daarnaast bevestigen de verkiezingsprogramma's van zowel rector Luc Sels als vicerector Lievens hun toewijding om de reeds bestaande systemen voor financiële hulpverlening uit te breiden. 'Er zijn al een aantal studiebeurzen voor studenten die bijzonder sterk zijn of gericht op landen uit het globale zuiden, of ook nog op faculteitsniveau zoals die van de Vlaamse overheid', legt hij voor. 'We zijn nu aan het verkennen hoe we die kunnen uitbreiden, maar dat kost natuurlijk geld.'

Volgens de vicerector is sponsorwerving bij alumni een veelbelovende methode daarvoor. Stura wijst er echter op dat het eerlijker zou zijn geweest om een meer uitgebreid systeem van beurzen te bieden als de prijs voor studenten zou worden verhoogd. 'Het liefst maken we eerst een sterker vangnet voor de zwakste studenten', merkt Christiana op.