Er is leven naast de ijkingstoets

Die ijkingstoetsen zijn het Vlaamse paradepaardje in het oriënteringsvraagstuk. Het is geen geheim dat het vooral de KU Leuven is die in die discussie op de gasplank duwt. En waar de andere universiteiten voorzichtig positief tot neutraal blijven, kijkt de kritischere UHasselt als vanouds wat argwanend naar de testen.

Het Hasseltse standpunt is eigenlijk niet eens zo onbegrijpelijk: ijkingstoetsen vertonen in hun huidige vorm nog heel wat kinderziektes. Vrouwelijke deelnemers en studenten met een handicap laten zich sneller demotiveren door een slechter resultaat. Los daarvan is de voorspellende waarde van de test nog steeds onvoldoende om de eindeloze ambities van de politiek waar te maken.

Een nieuwe app die het voortraject in het middelbaar als basis neemt, is het alternatief van de UHasselt. Hoewel het programma een hogere correlatie dan de ijkingstoets belooft, reageerde de onderwijswereld, met onderzoekers van de KU Leuven op kop, bokkig. De Hasseltse app zou enkel het watervaleffect versterken en werkt in tegenstelling tot de ijkingstoets niet activerend. Gelet op de expertise van die tegenstanders is dat allicht een correcte analyse.

De vraag is of dat ons belet het systeem de kans te geven. Feit is dat de uitrol van ijkingstoetsen voor alle richtingen al sinds 2014 in het regeerakkoord staat, en er anno 2021 welgeteld acht beschikbaar zijn. Pro memorie: Vlaanderen telt honderden bacheloropleidingen.

Groot vraagteken is dan nog waar de humane wetenschappen in dit verhaal passen. De startcompetenties voor een opleiding tot burgerlijk ingenieur zijn helder, die voor opleidingen Rechten, Wijsbegeerte of Sociologie zijn dat niet. De slaagcijfers in die richtingen zijn regelmatig slechter dan die in de exacte en biomedische wetenschappen. Een snelle oplossing is dus ook daar welkom.

Maakt dat de ijkingstoets irrelevant? Verre van, maar als we al onze eieren in één mand leggen gaan er nog generaties lang studenten met de foute startcompetenties aan een opleiding beginnen. Niets belet ons om in afwachting van de ijkingstoets naar alternatieven te zoeken. Het serieuze werk van een collega-universiteit zomaar weglachen, zou in die optiek zonde zijn.