recensie> Nico Boons theater ontroert met foto-synthese

Recensie: Komt op/gaat af

In de herneming van zijn toneelvoorstelling van vorig jaar weeft Nico Boon persoonlijke verhalen doorheen de wereldgeschiedenis. Hij komt op, gaat af maar blijft vooral hangen.

Gepubliceerd

'Deze voorstelling gaat over toeval, sterfelijkheid, buikdansen en fotografie', opent Boon zijn voorstelling. 'Oké, dat van het buikdansen is gelogen.' Al vanaf de eerste minuut gaat hij - letterlijk - dicht bij het publiek staan en nodigt hen uit om de wereld te bekijken vanuit zijn standpunt. Alsof hij het tegen zijn vrienden heeft, met een geregelde terzijde als gevolg. Boon beheerst zijn tekst zo volledig dat improvisaties schijnbaar deel van het stuk zijn, en gespeelde plotse gedachten oprecht overkomen.

Komt op

De eenmansvoorstelling volgt geen overheersend narratief verhaal, maar is opgedeeld in een soort aktestructuur met een uniek verhaal per akte. De rode draad doorheen de verhalen zijn de thema’s die Boon het publiek in het begin meegeeft - op dat buikdansen na dan. Het eerste verhaal hangt Boon op aan twee foto’s van Margaret Bourke-White, waaronder de laatste foto die ze ooit nam, van een afgehakt hoofd van een krijgsgevangene in Aziatische rijstvelden. Een dode die er zonder Margaret en haar camera niet was geweest. De kracht van fotografie wordt meteen tentoongespreid.

De foto’s die we uit het tweede verhaal te zien krijgen, heeft Boon zelf genomen als jongeman. Het litteken dat zijn moeder overhield aan borstkanker en een foto van zijn vader die in dezelfde periode in het ziekenhuis zijn intrek moest nemen. Met ook Boons grootmoeder in het hospitaal is het een late jeugd die bestaat uit pendelen tussen ziekenhuizen. Dit noopt hem echter niet tot het bespelen van een gevoelige snaar, maar stuurt hem tot een filosofische mijmering over de kracht van de fotografie voor hem. Zijn interesse lag niet bij de foto's, maar in de donkere kamer waar hij ze nadien ontwikkelt. Niet in het onderwerp van de foto, maar in zijn macht als vastlegger: 'Ik beslis zelf hoeveel licht ik een onderwerp geef.' Datzelfde gedachtegoed verbindt hij wat later ook met de podiumkunst. De focus ligt bij de maker, het publiek is overgelaten aan zijn genade.

Bij het derde verhaal krijgen we een foto te zien van een lachende jonge dokter in spe. Voor hij aan het echte leven wil beginnen onderneemt hij nog een laatste reis doorheen zijn continent. Het toeval - of het lot - brengt hem tot in leprakampen waar hij de beslissing neemt om rebellenleider te worden. Zijn favoriete foto van de man - Che Guevara voor de duidelijkheid - is niet de gekende die op een poster in elke tienerkamer prijkt, maar eentje van Ernesto op zijn balkon, starend naar de lucht. Ook hier verweeft Boon speculatie met feiten en kuiert hij doorheen de mogelijke gedachten van de man.

Eindigen doet Boon met een vertelling over zijn zoektocht naar een biografie van Margaret Bourke-White in Amsterdam. Een verhaal dat hij telkens opnieuw vertelt met andere feiten en telkens absurder wordt. Maar ook dit verhaal lijkt symbool te staan voor het sentiment van de hele voorstelling: geloofwaardigheid primeert boven waarheid. Boon heeft een duidelijke visie over fotografie, het podium, het leven en heeft geen moeite om die over te brengen aan zijn publiek. Als een guitige Peter Pan die zijn publiek af en toe op het verkeerde been zet, maar daarna weer bij de hand neemt in het verhaal en onderdompelt in zijn wereld.

Blijft hangen

Boon beheerst naast zijn tekst ook uitermate goed het podium en de ruimte waarin hij speelt. De aangedragen foto’s heeft hij niet zomaar bij om aan het publiek te tonen als was zijn voorstelling een spreekbeurt in de lagere school. Hij buit alle mogelijke manieren uit om de afbeeldingen mee te geven: lichtprojectoren, vergrootglazen, negatieven. Hij speelt met het licht om foto’s duidelijker te maken of net te verbergen, en kiest handig hoeveel hij van een foto wil laten zien op welk moment in zijn verhaal. Wanneer hij eindelijk uitgepraat is, valt het doek over de voorstelling. Maar hoewel hij even later van het podium afgaat - zoals de titel van de voorstelling al voorspelde - blijven hij en zijn verhalen over toeval en sterfelijkheid hangen in ons geheugen.

Powered by Labrador CMS