De Tegenspraak: is het mijlpaalsysteem een zegen of een vloek?

Jeroen Goots is derde bachelorstudent Wijsbegeerte

'De harde knip is niet alleen streng, maar ook rechtvaardig'

Studenten die na vier examenpogingen nog niet voor al hun vakken uit het eerste jaar geslaagd zijn, moeten hun opleiding stopzetten. Dat klinkt hard, en dat is het ook. Toch hoeft zo'n 'harde knip' niet alleen teleur te stellen, omdat hij op lange termijn studenten kan sparen van opstapelende problemen en onnodige studievertraging. Kortom, een slimme ingreep die je later dankbaar zult inzien.

De harde knip voorkomt dat studenten eindeloos blijven hangen met achterstand. Wie er na twee jaar niet in slaagt zijn mijlpaal te behalen, kampt meestal met structurele problemen: het niveau of het tempo ligt te hoog, of de inhoud sluit niet aan. In plaats van die problemen te laten aanslepen, grijpt de harde knip vroegtijdig in en dwingt hij studenten om zich af te vragen of ze wel op de juiste plek zitten.

Studenten die na twee jaar vergeefs zwoegen aan een nieuwe opleiding moeten beginnen, zullen opperen dat het mijlpaalsysteem zelf studievertraging veroorzaakt. Wat ze vergeten, is dat ze zonder de harde knip nog meer vertraging zouden oplopen: een eeuwig struikel­vak uit het eerste jaar zorgt voor nieuwe struikelvakken in latere jaren, die voortbouwen op die basiskennis. De harde knip kan in het begin teleurstellen, maar voorkomt op lange termijn verlies van studietijd.

Bovendien stimuleert het mijlpaalsysteem studenten om van meet af aan hun studies serieus te nemen. Studenten moeten direct werk maken van hun studies, en dat is precies wat de harde knip duidelijk maakt. Omdat ze weten dat uitstel niet loont, zijn ze gemotiveerd om zich direct maximaal in te zetten. Herkansingen opstapelen en hopen dat het later wel lukt - dat werkt niet.

De harde knip beschermt studenten tegen valse hoop en tijdverspilling. Het is beter om vanaf het begin een duidelijke grens te stellen dan eindeloos te worstelen met een studie die je niet ligt. Daarom is de harde knip niet alleen streng, maar ook rechtvaardig. 

Inès Ortmans is eerste bachelorstudent Taal- en Letterkunde

'Niet iedereen staat even sterk aan de startlijn'

Het mijlpaalsysteem van de KU Leuven belooft ons gelijke kansen om het bachelordiploma te behalen. Elke student krijgt vier kansen om zijn eerste mijlpaal te behalen, gespreid over twee jaar. Volgens voormalig rector Luc Sels moet het mijlpaalsysteem niet zorgen voor een harde knip, maar je bij de hand nemen en aangeven of een opleiding al dan niet bij je past.

De eeuwige student is verleden tijd: geen derdejaars bachelors meer die nog altijd met eerstejaarsvakken worstelen. Iedereen moet in twee jaar zijn eerstejaarsvakken hebben afgelegd. Daarachter schuilt ongelijkheid en een verhoging van de prestatiedruk.

Vier examenmomenten om voor alle vakken van het eerste jaar te slagen, verspreid over twee jaar, klinkt zeer ruim, maar is in werkelijkheid beperkt. In de praktijk staat niet iedereen even sterk aan de startlijn. Denk aan studenten die tijdens hun studie moeten werken, mantelzorg verlenen of worstelen met hun mentale gezondheid. Zij ervaren veel minder dan 'vier volwaardige kansen'.

Het mijlpaalsysteem zorgt ervoor dat studenten excessieve stress ervaren. Een slecht examenmoment betekent een kans minder in hun traject. Dat verhoogt faalangst en verlammende stress, waardoor het volgende examenmoment opnieuw slecht kan aflopen.

Het mijlpaalsysteem is geen gezonde stimulans, maar een dreiging die studenten boven het hoofd hangt. Door de verhoogde druk grijpen studenten naar makkelijkere manieren om te studeren - zoals gebrekkige internetsamenvattingen - en lopen ze een diepe verwerking van de leerstof mis. Zo zet het mijlpaalsysteem aan tot vluchtig blokwerk bij studenten die minder sterk aan de startlijn stonden, en vergeet het dat écht leren diepgang vereist.