artikel> Binnenkort genderquota voor straatnamen?

Ophef over nieuwe naam voor plein aan OPEK

Het valt misschien weinigen op, maar bijna alle straten en pleinen die naar een persoon zijn vernoemd in Leuven, zijn vernoemd naar mannen. En nu komt daar nog een mannennaam bij.

Gepubliceerd

Commissie toponymie

Wanneer er in Leuven een nieuwe straat- of pleinnaam nodig is, wordt een verzoek gedaan bij de commissie toponymie, een speciale commissie die zich bezighoudt met het benoemen en onderzoeken van straat- en pleinnamen. Zij sturen dan een voorstel naar het schepencollege, die dat vervolgens voorlegt aan de gemeenteraad.

Het huishoudelijk reglement van die commissie verschaft sinds enkele jaren afspraken en principes waar in de mate van het mogelijke rekening mee gehouden moet worden bij de selectie van nieuwe namen. Verwijzing naar fysiek herkenbare zaken is belangrijk, maar ook de link met het collectieve geheugen, een gemakkelijk lees- en schrijfbaar zijn en ten slotte het vermijden van persoonsnamen. Indien er toch een persoonsnaam gekozen wordt, gaat de voorkeur uit naar vrouwennamen of verwijzingen naar bevolkingsgroepen die ondervertegenwoordigd zijn, en in laatste instantie mannennamen.

Fun fact: Marie Thumas was niet de eigenaar van de Marie Thumas fabriek. Zij was de echtgenote van de mannelijke eigenaar van de fabriek.

Het plein aan kunstencentrum OPEK krijgt binnenkort een nieuwe naam, het Victor Broosplein. Vernoemd naar de bekende Leuvense architect en ontwerper van het gebouw. Dat vindt Groen een gemiste kans. 'Bij nieuwe straatnamen duiken zelden of nooit vrouwennamen op', stelt Hilde Van Wichelen, Leuvens gemeenteraadslid voor Groen. Ze diende een alternatief voorstel in om dat pijnpunt te belichten, het Marie Thumasplein.

Heet hangijzer

Uit een telling blijkt dat in Leuven 218 straten en pleinen vernoemd zijn naar een persoon. 195 daarvan dragen een mannennaam, slechts 23 die van een vrouw. 'Wij hebben in het verleden al gewezen op het belang van een inhaalbeweging', stelt Van Wichelen. 'Nu zagen we echter opnieuw een mannennaam. Wij stelden Marie Thumas voor als naam, de conservenfabriek aan de Vaart die bij vele Leuvenaars welbekend is en behoort tot ons industrieel erfgoed.'

Sp.a stelde een genderneutraal alternatief voor, het Douaneplein, naar de vroegere functie van het gebouw. Beide partijen vroegen om hun voorstellen in overweging te nemen, maar daar ging de meerderheid niet op in. 'Het staat nochtans letterlijk in het huishoudelijk reglement van de bevoegde commissie om de voorkeur aan vrouwennamen te geven in plaats van aan mannennamen', benadrukt Van Wichelen. (zie kader, red.)

Karin Brouwers, gemeenteraadslid voor CD&V, nuanceert: 'De commissie stelde zelf het Victor Broosplein voor. Die regels zijn ook geen wetten. Het gaat nog steeds om een voorkeur en daarop is zo nu en dan een uitzondering mogelijk.'

What’s in a name?

De dominantie van mannennamen in het straatbeeld houdt verband met het historisch onevenwicht in het maatschappelijk belang van mannen en vrouwen. Daarom wil Groen een grotere mate van gelijkwaardigheid in de naamgeving weerspiegeld zien: 'Je kan je afvragen wat nu het belang is van een naam, maar zoiets draagt bij aan ons maatschappelijk bewustzijn. Als je voortdurend op een man stuit bij het zoeken naar betekenisvolle figuren in de stad, zou je bijna denken dat vrouwen niet van belang kunnen zijn. Ik vind deze kwestie daarom een vorm van maatschappelijke ontwikkeling en geen fait divers', besluit Van Wichelen.

'Natuurlijk leeft die thematiek', benadrukt ook Brouwers. 'In dit geval leek Victor Broos gewoon een betere keuze. Hij was een veelzijdig architect met een eigen stijl waar de Leuvenaar terecht trots op mag zijn. Het blijft echter nog steeds een uitzondering.'

Powered by Labrador CMS