Winnaar PhD Cup: 'Met deze trainingsmethode kan je revalideren zonder zware gewichten'

De PhD Cup is een jaarlijkse competitie waarin doctoraatsstudenten hun onderzoek voorstellen. De tiende editie vond dit jaar plaats in Gent. Ewoud Jacobs was de winnaar met zijn onderzoek naar een nieuwe trainingsmethode voor knieproblemen. Die methode zou in de toekomst een belangrijk alternatief kunnen worden voor de traditionele trainingsvormen.

Onderzoek

'Toen ik net afgestudeerd was, kwam ik in aanraking met veel patiënten met knieklachten. Daarbij botste ik op een paradoxaal gegeven', vertelt Jacobs. 'Enerzijds moest ik ze laten trainen met zware gewichten voor optimale resultaten binnen hun revalidatie. Anderzijds konden vele patiënten de pijn die de krachttainingen veroorzaakten niet aan. Daar wou ik een oplossing voor vinden.'

Aan de UGent onderzocht hij hoe hij zijn patiënten kon trainen met een band rond hun been. Dat spant de bloeddoorstroming af en zorgt voor een sterke trainingsprikkel. De methode kreeg de naam Blood Flow Restriction-training, afgekort BFR-training.

'Door de doorbloeding naar de spieren gecontroleerd te beperken, komt er minder zuurstof toe. Dat gebrek aan zuurstof leidt ertoe dat de spieren zeer snel vermoeid raken, zonder dat men met zware gewichten moet trainen', legt Jacobs uit.

Hij werkte vier jaar aan zijn onderzoek, waarvoor hij 120 personen met knieklachten onderzocht, van wie de gemiddelde leeftijd zestig jaar bedroeg. Hij deelde de proefpersonen op in twee gelijke groepen. De ene groep kreeg de standaard revalidatiebehandeling met zware gewichten. De andere groep revalideerde volgens de BFR-methode met lichtere gewichten.

De groep die met de band trainde, boekte significante resultaten. Dat leidde ertoe dat de behandeling aantrekkelijk werd binnen de revalidatiewereld. 'Momenteel is deze methode de standaardbehandeling voor bijna alle kniepatiënten in het Universitair Ziekenhuis te Gent', zegt Jacobs.

PhD Cup

Jacobs zelf nam zonder al te veel verwachtingen deel aan deze wedstrijd. 'Enkele collega's spoorden me aan om te participeren, aangezien ik een maatschappelijk relevant onderwerp had. Bovendien blijven ook veel doctoraatsonderzoeken binnen de academische wereld. Door het brede bereik dat de wedstrijd bood, kon ik mijn onderzoek ook vertalen naar het grote publiek.'

Deze deelname bleek voor hem een zeer leerrijke ervaring. 'Ik leerde uit mijn comfortzone stappen en voor een breder publiek te spreken. Aan iedereen die de kans krijgt om eraan deel te nemen zou ik zeggen: "Laat het je gewoon overkomen."'

ESA

Momenteel werkt Jacobs bij het Europees Ruimteagentschap ESA, waar hij onderzoek uitvoert naar hoe astronauten bij een gebrek aan zwaartekracht toch sterk en gezond kunnen blijven. 

'Ik solliciteerde door spontaan een mail naar hen te versturen. Daarna kreeg ik de positieve reactie dat er binnen enkele maanden een vacature zou vrijkomen, waarop ik zou kunnen solliciteren. Een paar maanden later werkte ik voor hen', glundert Jacobs.

Efficiëntie in de sportwereld

Ook ziet hij voor zijn onderzoek nog een toekomst in andere sectoren. Zo zou de BFR-training toepassingen hebben binnen de topsport. 'In een sport als voetbal neemt het aantal matchen en trainingen gestaag toe, waardoor de kans op blessures toeneemt. 

'Door in de rustperiodes de belasting op het lichaam te verlagen en te trainen met lagere gewichten en een band, verlaagt dat mogelijks de kans op overbelastingsletsels en gaat er geen spiermassa verloren.'

Volgens Jacobs zou de methode ook financieel gezien in de topsport enkele voordelen bieden. 'Wanneer een atleet lange tijd buiten strijd is, kan die niet renderen. Door de BFR-training toe te passen, zou een atleet eerder kunnen revalideren, zonder zware gewichten te moeten gebruiken.'

Zelfs binnen de fitnesswereld biedt de BFR-training een perspectief. Veel fitnessliefhebbers werken met progressive overload: steeds zwaardere gewichten gebruiken om sterker te worden. 'Door de wet van verminderde meeropbrengst, neemt die progressie geleidelijk af. De toepassing van BFR-training zorgt ervoor dat de spieren een andere prikkel krijgen en verlaagt de kans op blessures.'

'De trainingsmethode ook handig voor timemanagement', haalt Jacobs aan. 'Ik ben zelf een triatlonbeoefenaar en dat vereist langdurige trainingssessies. Daar heb ik niet altijd de tijd voor. Door te trainen met een band, kan ik mijn trainingssessies inkorten en heb ik toch een stevige workout achter de rug.'