Ouderen worden steeds eenzamer, en daar moeten jongeren iets aan doen

Hoelang is het geleden dat je je grootouders hebt bezocht? Langer dan je zou willen, waarschijnlijk. En hoelang geleden heb je andere oudere mensen bezocht? ‘Oei, wat voor een vraag is dat nu', hoor ik je al mompelen. Praten met ouderen is een verloren kunst die een heropleving verdient. Tijd voor een gesprek.

Onze senioren zijn het slachtoffer van een nieuwe pandemie: die van de eenzaamheid. Volgens een peiling van Thomas More, VUB en KU Leuven voelt 35% van de 75-plussers zich soms tot vaak eenzaam. Er wordt vaak gesproken over 'het respect voor ouderen' dat verdwijnt. Wat er eigenlijk verdwijnt, zijn banden met ouderen. Jongeren en ouderen spreken te weinig met elkaar.

Dat is tragisch, want zulke gesprekken zijn waardevol. Ook voor een student als jij. Durf eens te spreken met een oudere, en te putten uit die goudmijn van ervaring. 

Soft skills

Het praten zelf leert je al veel zaken bij. Gesprekken met hardhorige mensen tonen je het belang van non-verbale communicatie. Mensen met dementie leren je om nooit aan te nemen dat iemand hetzelfde weet als jij. Door rusthuizen te bezoeken heb ik geleerd dat mensen altijd sociale dieren blijven – ook op latere leeftijd. Ook in het rusthuis zijn roddels, kliekjesvorming en zinloze ruzies deel van het dagelijkse leven.

Zulke lessen zijn extreem belangrijk in je verdere leven. Het gaat hier om soft skills met een grote waarde. Niet enkel in een rusthuis moet je weten hoe je moet omgaan met mensen die van je verschillen. Overal waar mensen samen zijn, zal je die vaardigheden kunnen toepassen. Door de conversatie met ouderen aan te gaan, word je een veelzijdig mens.

Van ouderen krijg je al snel adviezen over het leven. Dat is ware wijsheid. Kennis vind je aan de universiteit, maar de echte Fons Sapientiae bevindt zich in het rusthuis in je buurt. In mijn eigen achterhoofd staan de woorden van mijn groottante (oftewel 'Ta') gegraveerd: ‘Ge moet content zijn in ‘t leven, klagen kunt ge altijd.' Ta is deze week 100 geworden. In mijn luttele 20 jaar heb ik gemerkt dat ze gelijk heeft.

'Wij verstaan mekaar'

Deze gesprekken draaien niet enkel om leren, ze zorgen ook voor geluk. Ouderen halen veel meer uit een gesprekje dan mensen van onze leeftijd. Je kunt je moeilijk voorstellen hoe gelukkig je bejaarden kan maken door bij hen te zitten en naar hen te luisteren. Van alle mensen zijn zij het dankbaarst voor een babbel.

Ook jij kunt er gelukkig van worden. Waardevolle vriendschappen opbouwen is ontzettend belangrijk voor je mentale gezondheid, en die kun je snel hebben als je de dag van een oudere beter maakt. Ik haalde diep geluk uit de wekelijkse bezoekjes aan mijn grootmoeder. Ook toen ze dementie had, hebben we ons enorm geamuseerd. Onze slogan 'Wij verstaan mekaar' was een uitdrukking van een innige band, van liefde voorbij het vergeten.

Nu moet ik haar al bijna twee jaar missen. Dat gemis doet vaak erg pijn. Had ik minder met haar moeten omgaan, omdat het toch van korte duur zou zijn? Natuurlijk niet. Het is juist belangrijk om tijd vrij te maken voor iemand die niet veel tijd meer heeft. Pas dan zullen de positieve herinneringen het winnen van de spijt. En daarnaast: op mijn eigen oude dag zou ik ook zo'n contact willen.

Als je in de wintermaanden weer naar een familiefeest moet gaan, praat dan eens met een stokoud familielid dat je helemaal niet kent. En als je jeugdbeweging een sociaal bezoek organiseert, kies dan eens voor het rusthuis. Met een beetje geduld, goede wil en een glimlach zul je een hele nieuwe wereld ontdekken.

Andreas Everaerts is verantwoordelijke Eindredactie en student Rechten aan de KU Leuven.