'Het liefst zou ik de rest van mijn leven acteren. Maar als dat niet lukt? So be it'

'Ik ben sinds een paar dagen een getrouwde vrouw!', antwoordt Lize Feryn enthousiast wanneer we vragen hoe het met haar gaat, op een rustige herfstdag in een koffiebar in haar huidige thuishaven Antwerpen.

Amper negentien jaar was Feryn toen ze de rol van Marie in In Vlaamse velden bemach­tigde. Die oorlogsreeks, tevens haar eerste productie, zorgde voor haar doorbraak als actrice. Sindsdien is ze niet weg te denken uit ons televisielandschap, met rollen in onder andere Beau Séjour en Chantal. 

Binnenkort begint ze opnieuw aan de op­names voor Single Bells, de kerstserie van VTM die ondertussen al aan zijn derde seizoen toe is. 'Voor de buren is dat vreselijk', grapt ze. 'Het huis van de opnames ziet er maandenlang uit als een groot kerstbal.'

Als ware creatieve duizendpoot stopt het daar niet: samen met zussen Yanne en Mira heeft ze al tien jaar het modelabel Atelier Feryn, waar ze op ambachtelijke wijze handtassen en andere lederwaren maken. Vorig jaar kwam Melange daar nog eens bij: de "modebaby" – zoals ze het zelf noemen – van Feryn met levenspartner Aster Nzeyimana.

Melange en Atelier Feryn profileren zich sterk tegen fast fashion. Zijn er andere manieren waarop duurzaamheid zich uit in je dagelijks leven?     
Lize Feryn: 'Ja, maar ik ben ook geen heilige. Ik probeer dat inderdaad, in de zin dat ik heel weinig vlees eet en veel tweede­hands shop. En effectief, Melange en Atelier Feryn zijn het tegenovergestelde van fast fashion. Ik doe mijn best om daar op andere momenten ook rekening mee te houden, maar uiteindelijk neem ik ook het vliegtuig en rijd ik met mijn auto.'

'Ik heb wel het gevoel dat jongere mensen daar echt veel meer mee bezig zijn dan toen wij jong waren. Het is nu hip om tweede­hands kleren te kopen, in mijn jeugd was dat nog gênant. Terwijl je met een klein budget daar héél coole dingen kunt kopen.'

'We kunnen allemaal ons best doen en bijdragen aan die bewustwording, maar soms voelt het wel als een druppel op een hete plaat om daar mee bezig te zijn. De fashiongiganten, die de hele industrie overnemen, maken het heel moeilijk voor kleinere ondernemers die wél hun steentje willen bijdragen.'

Je werkt voor die projecten ook samen met mensen die heel dicht bij je staan. Brengt dat bepaalde moeilijkheden met zich mee?     
'Eigenlijk zijn die samenwerkingen nooit een bewuste keuze geweest, maar eerder een logisch vervolg van wat we al aan het doen waren. Zo is dat als eerste gegaan bij Atelier Feryn met mijn zussen: thuis waren we altijd heel creatief en we hebben samen veel cursussen gevolgd. Samen met mama deden we toen lederbewerking, maar totaal niet vanuit het idee om daar iets professioneel mee te doen.'

'Na een vierjarige opleiding kun je wel iets, en kregen we vragen van tantes of nichten om voor hen een handtas te maken. Op een bepaald moment hebben we dan beslist om onze hobby te officialiseren en er een echt bedrijfje van te maken. '

'Hetzelfde is ook gebeurd met Aster: omdat we samenwoonden, droegen we kleren uit elkaars kast. Eigenlijk is dat onderscheid tussen mannen en vrouwen dwaas: Aster draagt mijn broeken, ik draag zijn kostuum. Vanuit dat oogpunt zijn we dan beginnen denken om daar iets meer mee te doen.'

'Of dat moeilijkheden met zich meebrengt? Ik vind het eerder een gemak. Omdat je elkaar zo goed kent, moet je niet meer voorzichtig aftasten wat je wel of niet kunt doen. Je weet wat je aan elkaar hebt. Uiter­aard is er wel eens onenigheid, dat is logisch. Maar het is gemakkelijk opnieuw bijgelegd.'

Er zijn juist vaak mensen die waarschuwen om van je hobby geen beroep te maken.    
'Waarom zou je dat níét doen? Het wil juist zeggen dat je je werk heel graag doet. Ik snap wel dat er nieuwe frustraties bijkomen die je initieel niet had: als je zelfstandige wordt, moet je opeens veel administratie doen.'

'Ik vind het een heel groot geluk dat een hobby een job kan worden. Jullie studeren ook iets waar je écht in geïnteresseerd bent, toch? Je zult sowieso op je pootjes terecht­komen. Het is veel cooler om iets te doen dat je echt leuk vindt, dan dat je iets tegen je goesting zou moeten doen.'

Zijn er ontwerpers die voor jou als inspiratie dienen bij het maken van nieuwe collecties?      
 Eigenlijk ken ik weinig van mode: Atelier Feryn is echt voortgekomen uit het feit dat mijn zussen en ik heel graag handtassen maakten. Het draait eerder om de liefde voor het ambacht, dan om een pure belangstelling voor mode.'

'Zo is het ook voor Melange: ik hou heel veel van tekenen, en daaruit is dat project dan gegroeid. Ik ben ook wel ambitieus, en ik onderneem graag. Maar mode studeren zou niets voor mij geweest zijn.'

Je hebt wel al aan meerdere kanten van de mode-industrie gestaan: enerzijds het creëren, maar je hebt ook gewerkt als model.    
'Ook het model staan deed ik niet per se uit een liefde voor de mode, hoor. (lacht) Dat was vooral omdat ik daardoor kon reizen: zes maanden naar Milaan of New York mogen gaan, is heel wat voor een jong meisje. Het was fantastisch om daar te kunnen leven van het werk dat ik deed.'

'Modellenwerk is ook nooit mijn grote droom geweest. Acteren daarentegen wel: dat vind ik écht leuk. Vandaar dat ik ook mijn laatste jaren middelbaar op het Lemmensinstituut heb doorgebracht.'

Als je daar achteraf op terugkijkt, zou je dat anders aangepakt hebben?     
'Ik was er net over aan het nadenken. Eigenlijk niet: ik ben heel dankbaar dat ik dat werk in het buitenland heb mogen doen, omdat al het reizen zo leuk was. Tijdens dat jaar ben ik trouwens auditie beginnen doen voor In Vlaamse velden. Ik heb nooit verder gestudeerd, omdat ik meteen heb kunnen doen wat ik het liefste deed. Ik kus daar nog elke dag mijn pollekes voor.'

Hoe was het om opeens in zo een serie mee te spelen?     
'Ik heb heel veel geluk gehad om die rol te mogen spelen in een reeks over de Eerste Wereldoorlog. De overheid vond het belang­rijk dat zoiets gemaakt werd, honderd jaar na de start van de oorlog. Een hele eer om in zo’n verhaal te mogen debuteren.'

'Ik kwam ook supergoed overeen met mijn regisseur, die me heel goed heeft begeleid in die rol. Maar het was wel gek: ik had nog nooit een filmcamera van dichtbij gezien, en opeens stond ik hele dagen op een set.'

Is het moeilijk om plots zo fel in de schijnwerpers te staan?     
'Je moet er wel mee om kunnen dat opeens iedereen een mening over je heeft. Maar uiteindelijk ben je enkel bekend in Vlaanderen: als je naar Brussel gaat, weet niemand meer wie je bent. Ik kan me alleszins niet herinneren dat dat echt zo zot was, en je went er ook snel aan.'

'Een groot besef is wel dat je nooit voor iedereen goed kunt zijn, en in het begin vond ik het heel moeilijk om dat te aan­vaard­en. Maar dat geldt voor iedereen, of je nu naams­bekendheid hebt of niet. Eens je dat kunt loslaten, voelt dat echt als een bevrijding.'

Is het ook een bewuste keuze om heel open te zijn op sociale media?     
'Dat doe ik wel bewust, inderdaad. Ik deel wat ik wil delen, maar uiteraard ook niet alles. Ik vind redelijk weinig taboe, en van sommige zaken is het logisch dat ze geweten mogen zijn. Ik merk ook dat wanneer ik dingen deel die emotioneel zijn, of wat gevoeliger liggen, dat mensen het appreciëren dat daar wel over gesproken wordt.'

Heb je als publiek figuur soms het idee dat je een voorbeeldfunctie hebt? Of dat anderen op zijn minst die verwachting koesteren?     
'Misschien een beetje, maar ik probeer ook om dat niet te serieus te nemen. Ik denk wel dat ik een goed mens ben: dat lijkt me the bare minimum. Ik probeer altijd eerlijk te zijn en het goede te doen.'

'Ik gebruik wel graag mijn platform om me uit te spreken over bepaalde thema's, maar daar krijg ik ook veel commentaar op. Daaronder valt veel whataboutism (iemand ervan beschuldigen geen aandacht te besteden aan andere problematieken, red.), terwijl dat nergens op slaat. Ik ben gewoon tegen alle vormen van zinloos geweld.'

'Er zijn ook bepaalde samenwerkingen met merken en bedrijven die daardoor niet zijn doorgegaan, maar ik blijf achter mijn mening staan. Ik snap wel dat er mensen zijn die zich niet sterk genoeg voelen om de kritiek aan te kunnen. Ik vind niet dat je – omdat je in de schijnwerpers staat – sowieso een bepaalde verantwoordelijkheid hebt. Iedereen kiest wat hij doet met zijn platform.'

Heb je ooit al een rol afgewezen omdat die niet bij je paste?     
'Ik heb uiteraard wel al zaken geweigerd, maar niet per se uit overtuiging. Het draait meer om – op dit punt in mijn carrière – te beslissen welke kant ik op wil. Je kunt er als actrice voor kiezen om alleen maar te acteren, maar soms krijg je ook andere opportuniteiten om eerder als jezelf op televisie te verschijnen.'

Je hebt een tijdje geleden ook voor het eerst in een theaterstuk gespeeld. Hoe was dat?     
'Dat is wel echt iets compleet anders, vergeleken met acteren voor een camera. Ik vond dat veel spannender: je staat als acteur de volledige twee uur op het podium. Het was heel eng om te weten dat je een scène niet opnieuw kunt proberen als er iets fout loopt. Op het podium moet je ook de vol­ledige dynamiek van het stuk zelf creëren: een monteur kan daar niets aan veranderen.'

'Ik had nadien pas het idee dat ik mezelf echt een actrice mocht noemen: je kunt niet even een tranenstick gebruiken, elke emotie moest echt zijn én ook zo overkomen. Ook de instant reacties van het publiek geven veel voldoening. Het was dus helemaal iets anders, maar wel superleuk. De adrenaline die je hebt wanneer je daar staat, is onbeschrijfelijk.'

Is de televisiesector veel veranderd sinds je erin terecht bent gekomen?   
'De grootste evolutie is dat er veel meer aandacht wordt besteed aan het creëren van een veilige omgeving. Bij een intieme scène bijvoorbeeld, zal nu altijd op de call sheet het nummer van een intimiteitscoach staan. Als je je ergens ongemakkelijk bij voelt, kun je dat altijd laten weten. De veranderingen zijn dus echt wel positief.'

'Er worden nog het vaakst scenario's geschreven rond mannelijke hoofdpersonages, waarrond dan vrouwelijke actrices gekozen worden. Maar je merkt wel al een grotere diversiteit binnen de thema's van series en films.'

Bestaat er voor jou een 'ideale rol' die je ooit graag zou spelen?     
'In de Verenigde Staten heb je vaak van die reeksen met tien seizoenen. Dat komt in België amper voor, omdat het budget daar­voor niet bestaat: je moet een gigantisch schrijvers­team kunnen betalen, zodat de seizoenen elkaar vlot kunnen opvolgen. Het lijkt me geweldig om in zoiets te spelen, iets New Girl-achtig. Ik heb gelukkig al heel uiteen­lopende rollen mogen spelen: van oorlogsreeksen tot humoristische series.'

Gebeurt het dat casting directors acteurs te veel in een hokje plaatsen?     
'Ik heb daar nooit last van gehad. Na mijn eerste rol heb ik een West-Vlaamse jeugd­delinquent gespeeld: die twee zijn al uitersten van elkaar. Maar het is zeker wel zo dat mensen getypecast worden. Ergens is dat ook logisch: regisseurs hebben een bepaald beeld van iemand, al is het altijd een goede zaak dat ook zij hun horizon verbreden.'

'Ik vind het zelf heel leuk om een casting te doen. Zo kun je tonen dat je ook andere dingen kan dan wat de mensen al gezien hebben. Compatibiliteit met andere acteurs is ook altijd belangrijk, en dat zijn zaken die regisseurs juist op die momenten ontdekken. Uit die castings heb ik ook meegenomen dat een "nee" zeker niet altijd betekent dat je een slechte auditie hebt gedaan.'

Heb je dat moeten leren, omgaan met afwijzingen?     
'Je krijgt sowieso vaker een "nee" dan een "ja", dus je leert het snel om daar mee om te gaan. Je wordt ook elke keer opnieuw met je voeten op de grond gezet: je kunt de hoofd­rol spelen in een supercoole reeks, maar nadien ben je werkloos, bij wijze van spreken. Je moet iedere keer het vertrouwen hebben dat er weer iets op je pad komt.'

'Ik speel liever elke twee of drie jaar één mooie rol, dan elke job moeten aanvaarden omdat ik schrik heb dat er geen volgende meer komt. Gelukkig heb ik ook die luxe. In het begin durfde ik weleens in paniek slaan, maar je leert dat dat geen zin heeft.'

Is het acteren soms moeilijk te combineren met je andere projecten?     
'Alles verloopt in periodes. Mijn andere onder­nemingen zijn gelukkig genoeg zo kneed­baar dat ik ze wel opzij kan schuiven als er een acteerproject is. Ik ben wel heel blij dat ik verschil­lende interesses heb en zo veel dingen supergraag doe. Dat maakt mijn leven alleen maar des te leuker: ik moet nooit met mijn vingers zitten draaien.'

Zou je ooit zelf ook willen regisseren?     
'Ja, eigenlijk wel, om een verhaal te vertellen en daarbij mee het overzicht te bewaren. Ik zie dat nog wel gebeuren, en ik hoop dan ook dat ik dat ooit mag doen. Het is dan wel belang­­rijk – denk ik – om je te laten omringen door mensen die daar echt veel ervaring in hebben. Als spelregisseur kun je je echt focussen op de emoties die acteurs moeten over­brengen.'

'De verschillende invalshoeken lijken me vooral interessant, die het publiek niet altijd doorheeft. Eén scène kun je op zoveel manieren spelen, dus het werk van een regisseur is daarbij heel belangrijk. Als een scène goed gespeeld is, spreken mensen altijd over de acteur, terwijl het misschien juist de invloed is van de regisseur of zelfs de monteur.'