Nieuwe Metaforum-voorzitter: 'We moeten tonen dat we een onafhankelijke denktank zijn'

'Je ogen gaan soms open wanneer plots een kant van een thema wordt belicht waar je nog niet aan had gedacht', vertelt professor neurobiologie Robin Lemmens. Hij heeft het over de interdisciplinaire denktank van de KU Leuven Metaforum, waarin hij vorige week Stefaan Vaes opvolgde als voorzitter.

De denktank ken je misschien van de verschi­llende uitnodigingen die het regel­matig uitstuurt naar je mailbox voor actuali­teitscolleges – zoals binnenkort over defen­sie. Het organiseert ook wekelijks middag­gesprekken in haar thuisbasis het Hollands College, waarin professoren van verschi­llende disciplines met elkaar in gesprek gaan.

Dat is haar essentie: het bevorderen van de dialoog tussen verschillende weten­schappelijke disciplines – met een moeilijk woord: interdisciplinariteit. 'Aan onze universiteit verdiepen onderzoekers zich in heel specifieke domeinen', zegt Lemmens. 'Wetenschappers specialiseren zich ook steeds meer. Dat is goed: daardoor kunnen mensen excelleren.'

'Wat wij echter doen is mensen met verschi­llende expertises samenbrengen rond een breed maatschappelijk thema', zegt Lemmens. 'Het is nuttig om verschillende facetten van een problematiek samen te brengen, en daarover te discussiëren. Door Metaforum ben ik er de afgelopen jaren achter gekomen hoeveel diversiteit er wel niet is op onze universiteit. Vaak weet je veel van wat er op je faculteit gaande is, maar minder van andere plekken op onze universiteit.' 

Welke achtergrond neemt u mee naar Metaforum?
Robin Lemmens: 'Als neurowetenschapper ben ik ook arts in het ziekenhuis. Ik werk voornamelijk met patiënten geconfronteerd met een herseninfarct. Die zorg is erg interprofessioneel: dat kan ik niet op mijn eentje doen. Je werkt niet alleen met een groot team mensen op je afdeling, maar je wordt ook nog eens in contact gebracht met andere disciplines.'

'Wij werken als neurologen samen met urgentieartsen en radiologen in de acute opvang, en voor de revalidatie komen er dan weer revalidatieartsen te pas. Ik ben het gewend om interdisciplinair en inter­professioneel te werken. Als ik alleen op mijn eilandje zou werken, zou dat de patiëntenzorg niet ten goede komen. Wat ik in het UZ Leuven doe, vloeit logisch voort naar mijn rol binnen Metaforum.'

Wordt er genoeg gedebatteerd tussen wetenschappers van verschillende disciplines?
'Dat is waar we bij Metaforum mee voor willen zorgen. Het is zo dat er binnen verschillende faculteiten en onderzoeks­groepen vaak dezelfde methodologie op dezelfde manier wordt gebruikt. Het is interessant om die samen te brengen: hoe komen jullie daartoe?'

Een socioloog en een politicoloog kunnen in dezelfde onderzoeksvraag tot een heel verschillende conclusie komen.
'Dat gebeurt dan ook op zo'n werkgroep: we brengen de verschillende disciplines aan tafel. Het kan best zijn dat je door die verschillende visies samen te leggen tot een andere kijk komt. Er kunnen verschillende blikken zijn, maar de vraag is dan: hoe kom je toch tot een gezamenlijke boodschap? Dat is de kracht van Metaforum.'

Weegt Metaforum genoeg op het maatschappelijk debat? Je leest in de krant sneller een rapport van een privé-denktank als Itinera.
'Dat zou kunnen. Er zijn heel wat denktanks, met verschillende achtergronden. Soms zijn die gekend, soms ook wat minder. Wij zijn een onafhankelijke academische denktank, dat is niet altijd voor elke denktank het geval. Maar het is belangrijk om de connectie met de journalistiek te leggen. Ik ben van plan daaraan te gaan werken. Bepaalde journalistiek interessante thema's kunnen we nog beter naar voren brengen.'

'Tegelijk moeten we ook tonen dat we een onafhankelijke denktank zijn, ook binnen de KU Leuven. Er worden geen onderwerpen naar voren gebracht door het bestuur van de universiteit. Bij denktanks is het belangrijk dat ze niet worden gedreven vanuit een bepaalde hoek. Niet alleen de besproken onderwerpen, maar ook de invalshoek kan daardoor beïnvloed worden.'

Wat wil u zeker bereikt hebben tijdens uw mandaat?
'Ik hoop dat we erin zullen slagen de lijn van de voorbije jaren door te zetten. We moeten zorgen dat we onderwerpen behandelen waarmee we een brug kunnen slaan tussen de universiteit en de maatschappij. Dat is de missie van Metaforum. Ik hoop dat mensen me zullen contacteren wanneer ze vinden dat we daarin niet slagen.'

REPORTAGE PARALLAX

Kunst en wetenschap in dialoog met elk­aar: 'Beide groepen zijn pioniers van de verandering en van de revolutie'

Tot eind 2025 kan je in het Hollands College de tentoonstelling Parallax bezichtigen. De rode draad doorheen de tentoonstelling zijn herinneringen. 'Zowel onze eigen herinneringen als die van onze ouders en grootouders, beïnvloeden ons nu en in de toekomst.'