Minister Demir ziet geen bewijs voor massale fraude bij toelatings­examen Geneeskunde

Enkele betrapte studenten, geruchten op sociale media en een rechtszaak. Toch is er volgens Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) ondertussen voldoende bewijs dat er geen massale fraude plaats­vond tijdens het toelatingsexamen Geneeskunde in juli. 

Ze baseert zich daarvoor op de resultaten van een onderzoek dat ze voorbije donder­dag zelf opstartte. Het werd uitgevoerd door het Vlaamse agentschap AHOVOKS, dat onder haar controle staat, de externe partner Youston en de aanbieder van de examensoftware Televic. Dat valt te lezen in het verslag van de examencommissie.

Zij analyseerden – jawel, met behulp van AI – het digitale gedrag van iedere deelnemer. Van de studenten die afwijkend gedrag vertoonden en bijvoorbeeld een extra tab­blad openden, werd een dossier aangemaakt met een lijst van de onregelmatigheden. De nieuwe controle kon dus enkel digitale fraude traceren.

Volgens onze bronnen gaat het om een twintig- tot dertigtal geslaagde studenten. 'Zij zullen voor de examencommissie moeten verschijnen', zegt de minister. 'Die zal finaal oordelen over een uitsluiting.' Dat gebeurt op basis van het examenreglement. 

Een gelijkaardig aantal studenten dat niet gunstig gerangschikt was, kan zo opgepikt worden om de opleiding toch aan te vatten. Chris Verslype, decaan van de faculteit Geneeskunde (KU Leuven), hoopt dat daarrond snel duidelijkheid volgt: 'Het zou voor hen vervelend zijn als zij pas na de opening van het academiejaar toelating krijgen om te starten.'

Voldoende bewijs?

AHOVOKS deed ook een steekproef op de laptops van het examen om sporen van het gebruik van AI na te gaan. Dat onderzoek leverde geen duidelijke resultaten op. Er waren 'op de examenlocaties nog weinig geschikte data aanwezig', klinkt het in een verslag van de examencommissie. 

Volgens Christophe Vangeel is de bewijslast van het onderzoek daarom onvoldoende. Hij is de advocaat van een dertigtal studenten dat vanwege de mogelijke fraude naar de rechtbank trok. 'De minister doet er alles aan om de fraude te minimaliseren terwijl AHOVOKS zelf moet toegeven dat het de zaak slechts beperkt heeft kunnen onderzoeken.' Hij pleit daarom voor de aanstelling van een onafhankelijke deskundige, die de fraude verder moet nagaan. 

Het kabinet-Demir weerlegt dat en wijst op de onafhankelijke partners die bij de screening betrokken werden. Een aparte deskundige is daarom overbodig. Bovendien werd de inhoud van de digitale examens wel gecontroleerd, op basis van het opgeslagen gedrag van de studenten. Er vond ook een grote steekproef van de laptops plaats, aldus het kabinet.

Bredere evaluatie 

Vangeel heeft ook vragen bij de houding van de universiteiten. Hij vindt het opvallend dat niet zij, maar ongunstig gerangschikte studenten naar de rechter stapten. Een onterechte aantijging, aldus Verslype. 

'Niemand van ons is aan zet. Wij hebben het ingangsexamen niet georganiseerd', zegt de decaan. 'De verantwoordelijkheid ligt bij AHOVOKS en de minister. Ik zie bovendien geen enkele reden om onrust te creëren bij de studenten, waarvan de meerderheid zich maanden tot meerdere jaren heeft voorbereid voor deze proef en geen fraude pleegde.' 

Geen reden tot paniek, wel tot reflectie, aldus Verslype. Het onderzoek van Demir brengt klaarheid over mogelijke gevallen van fraude, maar geeft nog niet aan hoe het zover is kunnen komen. De bijeenkomst van de commissie voor Onderwijs in het Vlaams parlement van deze donderdag kan op dat vlak voor klaarheid zorgen.

Over het ingangsexamen liep al een evaluatie, maar de vernieuwde aandacht zorgt mogelijk sneller dan voorzien voor een grondige aanpassing. Zowel de examenvorm, de inhoud en het systeem van gunstige rangschikking zijn voer voor discussie. Eerder suggereerde minister Demir om het in de toekomst terug met pen en papier te laten plaatsvinden.