Hear Here brengt geluidskunst naar historische locaties in Leuven

Op 24 april vond de officiële opening van de tweede editie van Hear Here, een geluidskunstenfestival doorheen de stad, plaats. In totaal zijn er vijftien kunstwerken over geluid of stilte verspreid over diverse locaties in Leuven. In het kader van zeshonderd jaar Leuvense universiteit zijn veel van die locaties eigendom van de KU Leuven, net zoals STUK zelf deel is van het Arenberginstituut.

'"Hear" wijst op het feit dat alles geluidskunst is, en alles rond luisteren draait', vertelt Gilles Helsen, programmator geluid bij STUK en curator van Hear Here. 'Here' verwijst dan naar de diverse erfgoedlocaties waar de werken tentoongesteld staan. 'Deze expo vindt niet plaats in de gebruikelijke witte museumzalen of blackboxes, maar in kapel­len en leegstaande gebouwen.'

Kunst in publieke ruimte 

Dat tweeluik is de essentie van de hele wandeling, waarin de relatie tussen het kunstwerk en de ruimte centraal staan. Het duurde dan ook even vooraleer de perfecte matches tussen beide werd gevonden. 'Niet enkel inhoudelijk maar ook praktisch was dat een zoektocht. Een goed voorbeeld daarvan is het Dijleparkje. Dat is een klein paviljoen, en moest dus ook een intiem kunstwerk zijn.'

Mariska de Groot staat met haar kunstwerk BROM in de Sint-Agnesschool. 'Toen ik de ruimte voor het eerst zag, was het er vies van verlatenheid en hingen er dode klimop en stoffige oranje gordijnen. We hebben besloten het wat op te ruimen voor de expositie', zegt ze.

Zo was het bij elke locatie wel wat zoeken naar wat past. 'Een andere voorbeeld vind je bij het Hollands College, een mooi gebouw uit de achttiende eeuw, waar veel activiteiten plaatsvinden. De organisatie vroeg dan ook om een kunstwerk te zetten dat geen geluid maakt, wat niet evident is voor een geluidskunstententoonstelling', lacht Helsen. 'Maar we hebben iets gevonden, namelijk een werk van Christina Kubisch dat volledig werkt met koptelefoons.'

'Een museumzaal is op die manier veel handiger. Het gaat nooit te vochtig of te droog zijn, je hebt een backstage voor de artiesten en de ruimte kan op slot. Sommige locaties op het parcours zijn ook publiek domein, daar moet je rekening mee houden', zegt Helsen. 'Maar die nadelen wegen niet op tegen het feit dat kunst in de publieke ruimte gewoonweg meer publiek aantrekt.'

Daarnaast geeft die verspreiding over de stad de nodige ruimte, volgens de Groot. 'Wanneer je een expositie van verschillende werken op eenzelfde locatie doet, overlappen die geluiden vaak. Nu is dat niet het geval en krijgt elk werk de volle aandacht van de bezoeker.' Volgens de Groot is ook de tijd die je nodig hebt om van het ene werk naar het andere te wandelen zinvol; het geeft je tijd om even over het kunstwerk te reflecteren.

De Groots werk is gemaakt in 2020 en voor het eerst publiekelijk getoond in 2021. 'Voor Hear Here heb ik speciaal een nieuwe compositie gemaakt met vijf instrumenten', zegt ze. 'Het is daarnaast een zintuiglijk werk dat je wilt ervaren.'

Trekpleister voor studenten?

De missie van het festival is om de niche van geluidskunst over te brengen naar een breed publiek. 'We willen niet enkel de kleine cirkel van professionals bereiken die sowieso al interesse hebben in het veld', zegt Helsen. 'We willen tonen dat geluidskunst minder complex is dan de meesten denken. Het is geen highbrow kunstvorm waarvoor je eerst vijf boeken moet lezen om het te snappen.' 

'Tegelijkertijd willen we ook Leuven en zijn universiteit tonen', voegt Helsen eraan toe. Universiteitsgebouwen zijn meer dan het MSI, Erasmushuis of Groep T. Studenten kun­nen dus zo een andere kant van hun unief leren kennen.' 

Studenten blijken toch vaak een moeilijk te bereiken doelpubliek te zijn. 'Studenten die kunst studeren, gaan ook vaak naar andere steden', zegt Helsen. Om toch de interesse van studenten te wekken, zijn er speciale aperorondleidingen. 'Elke donderdag is er om zes uur 's avonds een korte rondleiding met aansluitend een gratis drankje in het café.'

'Ik denk dat de prijs ook vaak een rol speelt. Een ticket kost al snel achttien euro, wat veel is voor een student', voegt Helsen eraan toe. 'Maar dit is gratis, dus nu hebben ze geen excuus.'