Michaël Pas en Jonas Van Thielen geven boekentips

Michaël Pas
The God Delusion – Richard Dawkins

'Veel mensen van mijn generatie zijn atheïstisch, maar zijn wel nog in christelijke scholen met een religieus gedachtegoed grootgebracht', steekt Michaël Pas van wal. 'Ik heb me daar op eigen krachten van losgeweekt, maar The God Delusion heeft me wel geholpen om op een rationele manier de laatste rafelige randjes af te scheuren.'

Via een combinatie van wetenschappelijke argumentatie en literaire verwijzingen analyseert evolutiewetenschapper Richard Dawkins in The God Delusion, in de Nederlandse vertaling God als misvatting, het fenomeen religie. 'Hij heeft het niet alleen over hypocrisie of machtsmisbruik, maar ook over dingen die we op het eerste gezicht heel normaal vinden. Hoe we bijvoorbeeld over kinderen van vier jaar zeggen dat ze christen, jood of moslim zijn, terwijl we nooit zouden zeggen dat ze liberaal of marxistisch zijn.'

Voor Pas is het vooral de goed onderbouwde analyse van Dawkins die het boek zo sterk maakt. 'Hij durft op een rustige, welbespraakte en intelligente manier religieuze dogma's in hun blootje te zetten', prijst hij. 'Ik vind het zo gek dat bijvoorbeeld geestelijken, die meestal zeer verstandig zijn en gestudeerd hebben, voorbij kunnen gaan aan dat soort rationele argumenten.'

Pas trekt de parallel met zijn personage in Groupe Diane: 'Ik speel een extreem-linkse kerel die dermate radicaliseert dat hij geen andere oplossing ziet dan iedereen dood te schieten die zijn ideaal in de weg staat. Zo hard is hij in zijn denken vastgeroest.'

Met The God Delusion wil Dawkins zulke denkpatronen uitdagen: hij hoopt dat zijn lezers gelovig aan het boek beginnen en het als ongelovige weer wegleggen. Toch hoeft het niet meteen zo extreem: 'Ook wanneer mensen hun geloof niet willen opgeven, biedt het boek de kans om er anders naar te gaan kijken', meent Pas.

Jonas Van Thielen
Gratis geld voor iedereen – Rutger Bregman

Een tiental jaar geleden ontstond een verschuiving in Jonas Van Thielens leesgedrag: hij schakelde grotendeels over van fictie naar non-fictie. Een van de boeken die hij sindsdien las, is Rutger Bregmans Gratis geld voor iedereen. Hij kocht het op een vrije dag in 2015 op aanraden van toenmalig co-acteur Peter De Graef en las het in één ruk uit.

'Mijn vrouw en ik hadden toen net een huis gekocht en wilden aan kinderen beginnen. Ik weet niet waarom, maar ik ben me in die tijd veel van de wereld beginnen aan te trekken. Het was zo'n levensfase waarin je met vrienden op café praat over waar het met de wereld naartoe moet.' Bregmans boek bood soelaas voor die zorgen: 'Ik was vervuld van een hoop die ik al lang niet meer had gehad. Ik besefte weer dat we anders kunnen nadenken over de wereld.'

In Gratis geld voor iedereen zet Bregman aan tot nadenken over een universeel basisinkomen. 'Een utopisch, maar reëel pleidooi', volgens Van Thielen. 'Wanneer ik erover vertel reageren mensen vaak dat ons systeem daar niet voor gemaakt is, maar Bregmans ideeën vereisen net dat we dat systeem op een positieve manier herdenken.'

Het boek heeft dan ook Van Thielens eigen kijk veranderd: 'Je moet er vooral bij stilstaan hoe ver we al zijn gekomen. We hebben echt een straf sociaal vangnet uitgebouwd. Het is hoopgevend dat we het vanzelfsprekend beginnen te vinden dat we als samenleving zorgen voor de mensen om ons heen en kwaad worden wanneer dat van ons wordt afgepakt.'

Van Thielen geeft toe dat er in sommige opzichten nog een (lange) weg te gaan is, maar hij blijft hoopvol: 'Verandering komt er, maar heel traag en mondjesmaat. Maar ze komt er wel en dat is geruststellend.' Gratis geld voor iedereen toont hoe zo'n mogelijke verandering eruit zou kunnen zien.