De professor die comedian werd: 'Over Demir maak ik nog geen grappen'

In café Malz in de Brusselsestraat in Leuven zijn de mannen met baarden niet op één hand te tellen. Tussen hen zit professor wiskundedidactiek Wim Van Dooren, zonder baard, maar met een biertje en wat borrelnootjes in de hand. Het is tijd voor een comedyshow en, jawel, de professor zal vanavond optreden. 

Vijf jaar geleden zette hij zijn eerste stappen als stand-upcomedian tijdens een open mic in het Rock Café in Leuven, vertelt hij ons. 'Vanaf het moment dat je die eerste lach krijgt, wil je het blijven doen. Je zou dat verslavend kunnen noemen.' 

Deze avond deelt hij het podium met zeven andere comedians die elk acht minuten krijgen om te solliciteren naar zo'n glimlach. Van Dooren kreeg zelfs een kwartier. In het publiek zitten opvallend veel studenten. 'ChatGPT zei dat het hier wel tof zou zijn', grapt een van hen. De toon is meteen gezet. 

Een goede prof is grappig

Ook in de aula is hij een comedian, vertrouwt Van Dooren ons toe voor hij het podium opstapt. Wie de les op een humoristische manier begint, trekt meteen de aandacht van de studenten, vertelt hij. Voor een moeilijk vak zoals statistiek komt dat goed van pas. 'Mijn eerste woorden bij die les zijn meestal: "Welkom in jullie favoriete vak"', zegt Van Dooren. 'Dat is maar een flauw mopje, maar het schept meteen de sfeer.'

Zijn ervaring als comedian helpt hem ook om zijn leerstof helderder over te brengen. 'Ik heb geleerd dat je wat je zegt tijdens een comedyshow erg to the point moet uitleggen, zonder te veel ruis. Zonder woorden die niet nodig zijn, zonder veel blabla eromheen. Want als je een heldere zin formuleert, dan heb je veel meer mensen mee. In comedy werkt dat goed, maar in de les helpt dat zeker ook om studenten actief te houden en mijn leerstof concreet over te brengen.'

Soms vinden zijn studenten trouwens de weg naar een van zijn comedyshows. 'Ik vraag ernaar als ik me introduceer en ben er wel degelijk op voorbereid dat er handen in de lucht gaan'. Meestal komen die studenten het hem pas na de show vertellen, en dat vindt de professor jammer. 'Dan laat je echt iets liggen. Op het moment dat iemand z'n hand opsteekt, denkt iedereen: "Oei, hij heeft een probleem". Maar ik weet perfect wat ik dan moet doen', lacht hij.

Een goede comedian is prof

Zijn rol als professor maakt Van Dooren overigens tot een betere comedian, met meer zelfvertrouwen. 'Een podium opgaan of een aula betreden is heel gelijkaardig, zeker als je de groep niet kent.' Toch mag je hem niet meteen op je proclamatie verwachten. 'Die twee werelden houd ik gescheiden. Je mag vooral nooit comedy brengen voor een publiek dat daar niet bewust voor kiest. En ik durf wel eens op het scherpst van de snede te gaan.'

Van Dooren brengt dan ook steeds meer humor over zijn job aan de universiteit, zeker als hij in studentensteden speelt. Al moeten zijn collega's niet te veel schrik hebben. 'Som­migen zijn bang dat ik hen ga gebruiken', lacht Van Dooren. 'Ik haal zeker inspiratie uit hun leven, maar ik lach toch vooral met mezelf.' 

Het mag duidelijk zijn. De lijn tussen de aula en het podium is kleiner dan je zou denken. Toch verkiest de professor het applaus na een goede mop boven dat van de studenten aan het einde van het semester. 'Het applaus na en zeker tijdens een comedy-optreden is oprechter. Dat is een juiste indicatie van hoe goed of slecht het was. Laten we eerlijk zijn: aan het einde van het academiejaar is dat niet het geval.' 

Boomer

Ondertussen is het trouwens tijd voor applaus, want Van Dooren wordt aange­kondigd. 'De volgende comedian is ook een boomer', klinkt het. Het is show time, en de professor kan er wat van. 

Met humor over mails van de ouders van zijn studenten na een slecht examen – 'Als uw mama mij een kwade mail stuurt, dan laat ik die van mij terugmailen' – en wat gebof dat studenten zijn lesopnames slechts met een factor van 1,25 versnellen, houdt hij het publiek een kwartier lang in zijn greep. 

Als Van Dooren eenmaal uitlegt dat hij aan de KU Leuven leraren opleidt, krijgt hij een kort applaus. 'Dat had ik even nodig', lacht hij. Meteen begint hij over lerarentekort en het negenjarige studietraject van Ben Weyts (N-VA), de voormalige minister van Onderwijs. 

Dat doet Van Dooren niet zomaar. Aan de universiteit is hij de programmadirecteur van de master in het Basisonderwijs. Die opleiding werd in 2023 gelanceerd door Weyts om het beroep van leraar aantrek­kelijker te maken. De kern van de zaak: als het leraren­korps professionaliseert, dan zal de job in aanzien stijgen, wat meteen het lerarentekort kan verhelpen. Spoiler: Van Dooren maakt het liefst humor over wat hem frustreert.

Als professor wiskundedidactiek leek Van Dooren de geschikte persoon om die opleiding aan de Associatie KU Leuven mee vorm te geven. Hoewel Weyts het idee pas lanceerde in 2023, moest ze er vanaf dit academiejaar staan. Van Dooren gaf er zijn sabbatjaar voor op. 'Dat moest ook wel. Anderhalf jaar is extreem weinig voor zo'n nieuwe master. Zo'n dossiers lopen normaal gezien veel langer', vertelt hij ons al voor de voorstelling.

Wie in de wandelgangen van de universiteit ronddwaalt en naar de master peilt, hoort al snel dat dat huzarenstukje enkel mogelijk was dankzij de inzet van Van Dooren. Hoe­wel we houden van wat humor, is dat de echte reden waarom we vandaag in café Malz zitten. Want de droom van Weyts komt voor­lopig niet uit, ook niet onder zijn opvolger Zuhal Demir (N-VA). 

Zuhal Demir

Aan de vijf Vlaamse universiteiten volgen voorlopig 88 studenten de master in het Basisonderwijs, bij de KU Leuven zijn dat er 4. Van de 166 studenten die een schakel­programma voor de opleiding volgen, telt de Leuvense universiteit er 22. 'Zeker in dat schakelprogramma had ik er meer gehoopt, omdat  vier hogescholen uit de Associatie aan de opleiding meewerken en we bij hen kunnen rekruteren.'

Zo is de master voorlopig slechts een doekje tegen het bloeden van het lerarentekort. De comedian die in Van Dooren schuilt, ziet er de humor wel van in. 'In een vak dat ik doceer, zitten er minder studenten dan onderwijsondersteuners. Onze studenten krijgen dus ontzettend goede begeleiding.'

Voor de oorzaak van die lage cijfers wijst ook Van Dooren op een gebrek aan duidelijkheid bij de minister van Onderwijs. 'Het eerste wat geïnteresseerden vragen, is het civiel effect van zo'n master: gaan ze meer verdienen dan hun collega's in het basisonderwijs en welke taak krijgen ze in een school? Demir heeft dat soort vragen altijd voor zich uitgeschoven.' 

'Voor de studenten die nu de master in Leuven volgen, is dat in principe niet zo'n groot probleem. Zij zijn intrinsiek gemotiveerd en geloven ook in de kracht van die opleiding', zegt Van Dooren. De onduidelijkheid schrikt volgens hem vooral geïnteresseerden af die al lesgeven. 'Deeltijds verlof nemen om te studeren, is in het onderwijs echt een grote inspanning. Er bestaat zelfs geen stelsel voor opleidingsverlof, nog zo'n probleem.'

'De minister belooft ondertussen dat er meer duidelijkheid zal volgen eens de eerste groep afgestudeerd is, maar dat is te laat. Geïnteresseerden hadden die informatie deze zomer al nodig en ook de scholen moeten voldoende tijd hebben om zich voor te bereiden', zegt Van Dooren. 'Die signalen zijn systematisch genegeerd.' 

Mix van jong en oud

Volgens de wiskundedidacticus geeft de minister bovendien vaak blijkt van wispelturig­heid. 'Even suggereerde ze bijvoorbeeld dat de master specifieke profielen zou opleiden, zoals leraren wiskunde of Nederlands in het basisonderwijs, of dat onze vakken zich op schooldirecteurs zouden moeten richten. Maar wij hadden een andere opdracht gekregen. De koers volledig veranderen, dat gaat niet als je al zo ver zit.' 

'Terwijl de opleiding zoveel potentieel heeft', benadrukt hij. Vooral de mix tussen pas afgestudeerde en ervaren leerkrachten die er al bij de studenten van het schakeljaar is, zorgt naar eigen zeggen voor interessante interactiemomenten. Eens die lichting afgestudeerd is, hoopt de programma­directeur dat de interactie blijft. 

'We leiden onze studenten niet enkel op om kritisch te oordelen over het grote aanbod aan onderwijsmethoden voor het kleuter- en basisonderwijs en zo het beste materiaal uit te kiezen, maar ook om dat uit te dragen. Hoe breng je vernieuwing binnen in een school­team dat daartegen wat weerstand biedt? Hoe professionaliseer jij medeleraren die de master niet volgden? Het aanleren van zo'n "teacher leader"-rol, dat zit ook in de opleiding.' 

Zo blijft Van Dooren hopen op een groeiend studentenaantal. De sterke focus op didac­tiek en het feit dat studenten de opleiding aan de KU Leuven op verschillende cam­pussen in Vlaanderen kunnen aanvatten, moeten daartoe bijdragen. 

Studenten ronselen tijdens zijn comedy­shows, ziet Van Dooren niet zitten. 'Ik probeer bij mijn humor nooit een verborgen agenda na te jagen. Als het publiek merkt dat dat toch het geval is, dan haakt het af.' 

Een enthousiaste en verduidelijkende houding van de minister van Onderwijs over de opleiding, kan wel bakens verzetten. Als het een geruststelling kan zijn: over de manier waarop Demir de master in het Basisonderwijs aanpakt, maakt Van Dooren voorlopig nog geen comedy. 'Er zit nog te veel bitterheid in mij om over deze hele situatie goede grappen te maken.' 

Wim Van Dooren speelt op 9 januari in de Arenbergschouwburg in Antwerpen bij Antwerpen Lacht. Café Malz in Leuven voorziet iedere maand een open mic-avond met nieuwe namen. De foto's werden niet in café Malz genomen.

INTERVIEW HANS OP DE BEECK

Decaan Hans Op de Beeck: 'De master in het Basisonderwijs heeft nood aan rolmodellen'