Severine Vermeire maakt beloofde stijlbreuk waar: 'Zoiets kan je niet spelen'

Ze kan het afvinken. Rector Severine Vermeire opende vandaag voor het eerst het academiejaar aan de KU Leuven. Met nieuwe ideeën kwam ze niet: ze 'bouwde' opnieuw op het vertrouwen van haar programma. AI-geletterdheid, minder regels en meer verbondenheid zijn thema's die ze al sinds het voorjaar benadrukt. Vooral de nieuwe stijl die Vermeire beloofde, viel tijdens de opening sterk op. 

De opening was voor de rector vooral een manier om haar nieuwe beleidsploeg, die ze al aan het begin van de zomer bekend­maakte, in de aandacht te plaatsen. De aanwezigen kregen geen flyer met de beleidsplannen van de universiteit, maar wel met een profiel van iedere vicerector. 

Wie bewonder jij het meest? 

Geen vragen dus over hun beleid in die flyer, wel over hun persoonlijkheid, zoals 'wat is uw favoriete boek?' en 'welke persoon bewondert u het meest'. Mijn buurvrouw, antwoordde Isabelle Huys, vicerector voor Onderzoeksbeleid. Het mag duidelijk zijn: de zakelijke bestuursstijl die voormalig rector Luc Sels werd verweten, is niet aan Vermeire besteed. 

Tijdens de academische zitting werd die lijn doorgetrokken. Alle vicerectoren kregen een 'speelse' vraag. Vicerector Eveline Terryn gaf duurzaamheidstips, Margriet Van Bael legde uit dat ze wekelijks ChatGPT gebruikt en Stefaan Vaes verklaarde zijn liefde aan het Hollands College. 

'Zelfs in de heel formele setting van een academische zitting zorgde de rector voor een ontspannen sfeer', zegt professor communicatiemanagement Baldwin Van Gorp (KU Leuven). 'In haar stijl en toespraak pakt ze het echt anders aan, wat de voorbode moet zijn voor een meer verbindende, minder formele academische aanpak.'

Zeshonderd kaarsjes

Het is allemaal informeler dan bij Sels, maar de drang om de geschiedenis van de univer­siteit uit te pluizen, deelt Vermeire met haar voorganger. De rector las bijvoorbeeld het reglement van de universiteit uit 1921 voor. 'Wat een heerlijke, regelluwe tijd moet dat geweest zijn', klonk het. Minder regelgeving is een campagnebelofte van Vermeire: ze wil daarmee de werkdruk verlagen.

Ook de verjaardag van de universiteit kwam tijdens de zitting uitgebreid aan bod, onder andere met een gedicht van voormalig writer-­in-residence Maud Vanhauwaert. 'Laten we met de kracht van zeshonderd jaar achter ons, bouwen aan de volgende honderd jaar', zei de rector.

Dat is geen onschuldige keuze. 'Als je jezelf in de markt zet als de oudste universiteit van Vlaanderen, dan is dat een bron van maat­schappelijk prestige. Dan heb je een stapje voor op de rest', zei professor middel­­eeuwse geschiedenis Jelle Haemers (KU Leuven) daarover eerder in Veto. Van Gorp vult aan: 'Als je daar aan refereert, vergroot je je legitimiteit als instelling.'

Boekentips

Dat het na zeshonderd jaar tijd was voor een vrouw aan het roer van de universiteit, was een belangrijk onderwerp tijdens de rector­verkiezingen. Vermeire beschrijft het als een belangrijke stap. 

'Het heeft lang geduurd, maar dit was nooit gelukt zonder de steun van mannen en vrouwen die de barrières rond gender hebben gebroken binnen en buiten de aca­demische wereld', vertelde ze in haar openingsrede. Ze had bijvoorbeeld aandacht voor Emma Vorlat, de eerste vrouwelijke vicerector van de universiteit in 1985.

Niet enkel beleidsmakers inspireren haar. Van Lisa Risden en Sholeh Rezàzadeh, de nieuwe writer-in-residence van de universiteit, beveelt ze de academische gemeenschap boeken aan. Ook een boek van Philippe Sands over misdaden tegen de mensheid – Vermeire nam meermaals het woord 'genocide' in de mond over Gaza – staat op dat lijstje. 

'Dat is een traditie die in Nederland en de Verenigde Staten al wel langer bestaat', zei Pieter Vermeulen, professor vergelijkende literatuur aan de KU Leuven, daarover eerder in Veto. 'Ze proberen zo aan het begin van het academiejaar iedereen aan de praat te krijgen over hetzelfde boek.'

Caroline Pauwels

Ook hier komt de nieuwe stijl van de rector naar voren. 'Ik wil een oproep doen voor verbinding via de geschreven taal', klinkt het. Een stijlbreuk, maar niet per se enkel strategie, aldus Van Gorp. 'Dit gaat echt over persoonlijkheid, je kan zoiets niet spelen, anders val je door de mand.'

Volgens Van Gorp kan die nieuwe houding weldegelijk haar vruchten afwerpen. 'Toen Caroline Pauwels rector werd aan de VUB, was dat echt een verademing. Ze doorbrak het stereotype van oude, grijze, mannelijke professoren. Je merkt dat er behoefte is aan rectoren die uit hun ivoren toren komen en dichter bij hun personeel staan. Op dat vlak hinkte de KU Leuven nog wat achterop.'