OPINIE WERKOMSTANDIGHEDEN

Alec Baldwin is zelf ook slachtoffer van geweld

Enkele vrijdagen geleden vond er een tragisch ongeval plaats op de filmset van 'Rust'. De dood van Halyna Hutchins door de hand van Alec Baldwin was het gevolg van gewelddadige werkomstandigheden.

Gepubliceerd Laatst geüpdatet

Acteur Alec Baldwin doodde cameravrouw Halyna Hutchins toen hij in zijn cowboy-outfit de trekker van zijn revolver overhaalde. Volgens regisseur Michaël Roskam was dat voorval een freak accident, een ongeval dat eigenlijk niet kan voorkomen als de bestaande veiligheidsprotocollen op filmsets gevolgd worden. Ik denk dat Roskam de bal daarmee misslaat.

Het is niet bevorderlijk om dit ongeval weg te zetten als afwijking van 'bestaande veiligheidsprotocollen'. Laat dit net een aanzet tot reflectie zijn over de mate waarin die veiligheidsprotocollen voldoende zijn en waarom ze niet gerespecteerd worden. Zou dit geen gunstig voorval zijn om de geldende prioriteiten op een filmset in vraag te stellen?

In het boek Violence onderzoekt Slavoj Žižek de betekenis van geweld in onze maatschappij. Hij maakt een onderscheid tussen objectief en subjectief geweld.

Agressieve uitspattingen die duidelijk te wijten zijn aan een identificeerbare dader, categoriseert hij onder subjectief geweld. Objectief geweld manifesteert zich in de schaduw van dat subjectieve geweld. Het neemt vaak een onzichtbare vorm aan en is niet langer gebonden aan een concrete 'gewelddadige' persoon.

Net voor het incident zijn er zeven werknemers opgestapt, de werkdruk bleek veel te hoog

Voorbeelden van objectief geweld zijn vormen van armoede en onderdrukking, die zich structureel in de samenleving nestelen en waar niemand meer verantwoordelijk voor gesteld kan worden. Uiteindelijk is dat objectieve geweld volgens Žižek de oorzaak van het subjectieve geweld.

Toch zien we dat onze media alleen het geweld aanduiden waarin een concreet subject gecriminaliseerd wordt. De voorbije weken is er een stormloop aan artikelen gepasseerd waarin er driftig op zoek gegaan werd naar de schuldenaar van het ongeval op de set van Rust.

HLN wijst met de vinger naar eerste regieassistent Dave Halls en filmwapensmid Hannah Gutierrez-Reed. Beiden worden ze afgestempeld als nalatig en onervaren. Op Amerikaanse blogs steken er complottheorieën de kop op waarin Trump-aanhangers de nepkogels vervangen zouden hebben met echte kogels.

Daardoor verdwijnt het objectieve geweld steeds meer naar de achtergrond, waardoor objectief-gewelddadige structuren als discriminatie en armoede steeds moeilijker waar te nemen zijn. Žižek zet ons in zijn werk aan om ook het objectieve geweld te zien wanneer er een daad van subjectief geweld plaatsvindt.

De schuldvraag overheerst en camoufleert het objectieve geweld

Laat ons Alec Baldwin dus niet langer als protagonist van het voorval aanwijzen. Laten we onze eentonige focus op het vinden van de dader achterwege laten. Alleen op die manier kunnen we terug oog krijgen voor de structuren die het schot veroorzaakt hebben.

Net voor het incident zijn er zeven werknemers opgestapt. De werkdruk bleek veel te hoog. Die tegenbeweging lijkt een duidelijk signaal te geven van het objectief geweld dat al op de filmset aanwezig was. Toch wordt dat nauwelijks in de media besproken.

De schuldvraag overheerst en camoufleert het objectieve geweld dat niet alleen aanwezig is, maar zelfs fundamenteel is aan een werkomgeving die door gigantische budgetten bijeengehouden wordt. In plaats van te vragen 'wie' er nalatig was zouden we ons beter de vraag stellen of de hoge werkdruk en tijdnood op de filmset de werknemers niet tot deze nalatigheid dwong.

Tragische ongelukken zoals dat van Baldwin en Hutchins zijn een kans om maatschappelijke oneffenheden, die ons anders niet meteen opvallen, in vraag te stellen, in plaats van de slachtoffers van dit maatschappelijke euvel te beklemtonen en bijgevolg te straffen.

Merlijn Beullens heeft een masterdiploma in de wijsbegeerte en studeert nu filmregie aan LUCA School of Arts in Brussel.

Powered by Labrador CMS