Zakaria Ridouani: 'Theater is mijn dojo'

We spreken Zakaria Ridouani midden in de monteerweek: dag per dag schuift regisseur Rashif El Kaoui de scènes van Skin in the Game in elkaar. 'Het is hard werk in de beste betekenis', lacht Ridouani. 'Waar sta je precies? Hoe reageer je? Het is detailwerk dat de theatercode aanleert, zeker aan de jongeren in de cast.'

Skin in the Game onderzoekt wat we riskeren en wat we ontzien in een economie die alles prijskaartjes geeft. Voor Ridouani is dat geen abstractie. 'Voor ik vol voor mijn carrière als acteur ging, was ik een sales guy. Ik heb gezien hoe geld een religie kan worden. Dat gesprek over kapitalisme en de kost van schijnzekerheid heeft mij meteen getriggerd.'

Zijn traject was geen rechte lijn. Als tiener sloop hij stiekem workshops binnen, hij belandde in de verkoopsector en later belandde hij in Los Angeles. 'LA gaf me zelfvertrouwen. Toen ik terug thuis was, heb ik een jaar gespaard. Daarna ben ik voluit voor LUCA (School of Arts, red.) gegaan. Nog voor ik afstudeerde, ging ik naar audities.'

Waarom theater? 'Omdat je alles draagt. Op een set verdeel je verantwoordelijkheid met camera en montage. In de zaal, zodra het licht openklapt, ben jij het instrument. Zeg je "ik zit op een bank in het park", dan moet je dat kunnen verkopen. Dat vraagt risico en eerlijkheid. En net dát heb ik nodig.'

Hoe waren de eerste reacties op het stuk?
Zakaria Ridouani: 'Heel goed. Gisteren was onze eerste interne doorloop, waar we mensen van fABULEUS hebben uitgenodigd. De laatste keer dat zij het zagen was een paar maanden geleden. Ze vonden het heel indrukwekkend.'

Hoe ben je bij deze theaterproductie terechtgekomen?
'Peter Anthonissen, de dramaturg, en Rashif, de regisseur, hebben me door puur toeval gekozen om mijn rol te vertolken. Ik liep langs de Madmum aan de Vaartkom in Leuven, waar ze samen iets dronken. Dat was twee jaar geleden, en ze namen toen al stappen voor dit stuk. Ik hoorde waar het stuk over ging – kapitalisme – en ik was meteen onder de indruk. Het gaf mij ook meer perspectief, omdat ik toen nog een sales guy was.'

Hoe ben je terechtgekomen in sales?
'Tja, het duurt even om in de acteerwereld terecht te komen. Zeker op vlak van financiële zekerheid, carrière en toekomst. Ik wilde al acteur worden toen ik tiener was. Ik vertelde Rashif over mijn achtergrond, en twee dagen later belde hij me op. Hij kende me ook als student en wist hoe ik me gedroeg, wat mijn natuurlijke spel was, en het paste perfect in zijn plaatje.'

Het klinkt alsof je carrière heel organisch is gegroeid.
'Ja, sowieso. Ik heb geluk gehad dat ik onmiddellijk na het afstuderen een professionele acteur kon zijn. Ik combineer theater, tv en film, maar ik zit nu in een fase waarin ik terug naar de kern probeer te komen. Ik heb artistieke nood aan theater, ik voel mij thuis op de planken. Theater is mijn dojo. Het is cliché om te zeggen dat een acteur zich altijd meer uitgedaagd voelt op de planken, maar je kan zo wel je vaardigheden bijslijpen.'

Hoe is die passie begonnen?
'Van kinds af aan. Ik weet nog toen ik naar Scarface keek op de kamer van mijn oudere broer. Hij hoorde mij bezig op het moment van de iconische scene met een zaagmachine in een badkamer en hij zei: "Misschien is die film nog niet voor jouw leeftijd".' 

'Maar ik was helemaal niet getraumatiseerd. Ik vond het indrukwekkend hoe intens de emoties op beeld konden komen, en dat triggerde mij. Ik begon te schrijven in mijn tienerjaren en begon stiekem acteerworkshops te volgen, omdat ik beschaamd was door mijn achtergrond.'

Was er stigma vanuit je omgeving?
'Volgens mij is dat het woord dat ik zocht. Niet per se van thuis uit, maar vanuit mijn vrienden. Mijn vrienden waren niet heel creatief, en ik was heel kunstig en kwetsbaar. "Kom je meesjotten", vroegen ze, en terwijl ik antwoordde dat ik thuis mijn ouders moest helpen, ging ik stiekem naar een workshop.'

'Ik moest voor de eerste keer in mijn leven een monoloog doen, voor twintig man. Ik heb mij in mijn leven nog nooit zo zenuwachtig gevoeld, terwijl ik in mijn tienerjaren wel een class clown was. Maar dan verstop je je kwetsbaarheid. Tijdens mijn eerste monoloog moest ik me helemaal openstellen en speelde ik met mijn volle ziel.'

'Tijdens mijn studies ontmoette ik interessante mensen uit Amerika die hier op Erasmus kwamen. Tegen hen voelde ik dat ik meer mezelf kon zijn, want zij kenden me toch niet. Ze merkten dat ik heel gepassioneerd over mijn kunstvorm kon vertellen, en ze vroegen me waarom ik daar niets mee deed. Dan kwamen de excuses: "mijn toekomst" en "wat gaan mijn ouders denken?".

'Mijn identiteitscrisis heeft geduurd tot ik 25 jaar was. Daarna ben ik twee jaar in Los Angeles gaan wonen. Daar heb ik vooral de zelfzekerheid in mijn creativiteit gevonden. Nadien was ik zelfzeker genoeg om tegen mezelf te zeggen dat ik een jaar zou sparen en daarna bij LUCA zou gaan. Ik was zelfs zodanig zeker van mijn stuk dat ik voor mijn toelatingsproef al een kot had.'

Hoe reageerde je familie toen je hen vertelde over je droom?
'Mijn siblings waren daar dik oké mee. Ook omdat ze zagen hoe moeilijk ik het had. Ze hadden stress over mijn toekomst, maar ze zagen wel dat ik slaagde in wat ik deed. Mijn ouders daarentegen begrijpen het nog niet helemaal. Ze zijn eerste generatie immigranten. Mijn vader is rond de 76 en mijn ma is 66, en ze stellen me vaak vragen waar ik zelf geen antwoorden op kan geven, zoals hoe ik het kan combineren met mijn religie.'

'Ik heb na mijn LUCA-carrière eindelijk de stem gekregen om tegen mijn ouders te kunnen zeggen dat het echt wel goed komt met mij. Hetzelfde met mijn broer Mo destijds. Hij werkte bij een privébedrijf en heeft alles losgelaten om in de gemeenteraad te gaan. Ze zagen daar zekerheid in, maar hij is ook volledig voor zijn droom gegaan.'

Denk je dat die migratieachtergrond jongeren tegenhoudt om voor theater te kiezen?
(denkt na) 'Ze zijn wel een pak jonger. Zij zijn eigenlijk de derde generatie, en ik de jongste van de tweede generatie. Ik zie dat het meer geaccepteerd wordt. De moeder van een van de jonge spelers bij fABULEUS komt hem hier afzetten en dat is een heel sterke Marokkaanse vrouw. We gaan de goede kant op.'

Er zijn figuren die iets anders beweren.
'Nee, dat is bullshit. Marokko is zo rijk aan cultuur op vlak van film en theater. Het is jammer dat de mensen die dingen niet hebben meegenomen, omdat de angst zo overheersend was. Ze dachten: "Er is geen tijd voor cultuur of kunst, we moeten overleven." Ondertussen is dat zo goed als weg.'

Hoe ga je zelf om met de verdeeldheid in de wereld?
'Ik denk dat de mens daar jammer genoeg niet zelf over beslist. Het is propaganda en het heeft te maken met angst en onwetendheid. Het moment dat je die persoon tegenover je echt leert kennen en weet wat diens mening is, kan je hopelijk op zijn minst zeggen: "Jij mag er zijn". Mensen krijgen niet de kans om een andere persoon aan te spreken. Praat met elkaar, en doe je ding!'

Skin in the Game wordt gespeeld in OPEK op 05/11, 06/11 en 08/11.