Het is waanzin dat we in 2025 nog moeten pleiten voor een Paars Punt

In oktober werden op de Oude Markt in Leuven enkele transpersonen aangevallen. Na een reeks verbale en fysieke confrontaties dwaalden ze meer dan een half uur door de stad, op zoek naar een plek waar ze zich veilig voelden. Die zoektocht legt een pijnlijk gebrek bloot in onze publieke ruimte: er bestaat in Leuven geen permanente, herkenbare en laagdrempelige plaats waar mensen in nood onmiddellijk terechtkunnen. De aanwezigheid van een Paars Punt − een veilige plaats bemand door opgeleide hulpverleners − had niet alleen hen, maar ook vele anderen hulp kunnen bieden wanneer ze het écht nodig hadden.

Nabijheid 

In de psychologie is het al lang bekend: de eerste uren na een traumatische beleving zijn cruciaal voor de verwerking ervan. Na een schokkende gebeurtenis treedt een acute stressreactie op, waardoor het lichaam in een soort 'alarmtoestand' geraakt. Je staat volledig aan en bent klaar om te vluchten of te vechten, zelfs al is de dreiging weg. Precies in die fase kan een gevoel van veiligheid en emotionele steun een significant positieve invloed hebben op de latere verwerking van het trauma.

Dat is exact wat een Paars Punt biedt: onmiddellijke nabijheid, zorg en erkenning. Het is een herkenbare en veilige plaats waar slachtoffers of getuigen van grensoverschrijdend gedrag terechtkunnen. Daar zijn hulpverleners die onmiddellijke steun en begeleiding kunnen bieden, en die in contact staan met andere hulpdiensten om snel te kunnen ingrijpen als dat nodig is.

Meer dan beleid

In Spanje bestaan de zogenaamde Puntos Violetas (Paarse Punten) al sinds 2018. Ze zijn een groot succes: het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag is er aanzienlijk gestegen, volgens Spaanse media. Dat wijst op de laagdrempeligheid en toegankelijkheid van zo’n plaats die hulp niet alleen symbolisch maar concreet maakt. 

De focus mag echter niet enkel liggen op de nazorg van grensoverschrijdend gedrag: er moet ook voldoende aandacht zijn voor preventie. Hoewel er nog steeds geen sluitend bewijs is dat een Paars Punt preventie verwezenlijkt, melden de Spaanse media wel dat mensen zich veiliger voelen. 

Toch is dat gevoel van veiligheid niet volledig te verklaren door de werking van zo’n Paars Punt. Dergelijke institutionele maatregelen vormen slechts één dimensie van een maatschappelijk bredere problematiek. Veiligheid ontstaat niet enkel door beleid van bovenaf, maar ook door solidariteit van onderuit. De bereidheid van getuigen van grensoverschrijdend gedrag om niet weg te kijken, maar te reageren – zelfs wanneer het zich in intieme kring voordoet – is essentieel.

Een Paars Punt is niet enkel noodzakelijk om acute en concrete hulp of veiligheid te bieden aan wie zich onveilig voelt, het kan ook een cultuur creëren van solidariteit en veiligheid. Dus vraag ik me af: 'Stad Leuven, waar wachten jullie nog op?'

Benjamin Benoit Lorent is Vetoraan en student Wijsbegeerte aan de KU Leuven.