Wat VIB met AI kan doen: de vraag van 2 miljoen

VIB.AI werd in 2023 opgericht en gebruikt AI-modellen voor onderzoek binnen de biomedische wetenschappen. Volgens Stein Aerts, directeur van het centrum, is het doel om impact te hebben op wereldniveau. Daarvoor is een vast onderzoekscentrum nodig. De nieuwe toelage van twee miljoen euro komt dus zeker van pas.

Voor het VIB kwam de subsidie niet onverwacht. Ze hebben daar samen met de overheid over onderhandeld, nog voor de oprichting van het nieuwe AI-centrum. Toch blijft het opmerkelijk dat Vlaanderen zo een grote som geld toekent, gezien de besparingen van de afgelopen tijd. 

Het VIB zal de subsidie enerzijds gebruiken om te investeren in hardware om AI-modellen te trainen. Anderzijds zal het nieuwe onderzoekers aanwerven, die vaak gerekruteerd worden uit het buitenland. 'Zo kunnen we toptalent aantrekken naar Vlaanderen', legt Aerts uit. 'Want als we het doen, moeten we het fatsoenlijk doen.'

Geen nieuw fenomeen

Het gebruik van AI voor biomedisch onderzoek is geen nieuw fenomeen. Volgens professor Maarten De Vos, onderzoeker aan het departement Elektrotechniek van de KU Leuven, wordt AI al meer dan twintig jaar gebruikt in onderzoek. 

Toch merkt ook hij een opvallende verschuiving richting meer AI-gebruik. Dat komt volgens De Vos omdat er steeds meer data verzameld wordt, die bovendien steeds gedetailleerder is. 'De enige manier om die nog te kunnen analyseren, is met AI', luidt het.

Ook Aerts ziet een grote toename in AI gebruik in biomedisch onderzoek. 'We ontwikkelen gespecialiseerde AI-modellen voor de grote hoeveelheden biomedische data die we voorhanden hebben. Die helpen ons om biologische processen beter te begrijpen. Biological AI als je wil.'

Schisma 

Toch blijft er scepsis bestaan over het gebruik van AI in onderzoek. Volgens wetenschapsfilosoof Andreas De Block (KU Leuven) is er wel een scheidingslijn zichtbaar tussen exacte en geesteswetenschappers. Dat ligt volgens hem onder andere aan het feit dat auteurschap veel belangrijker is in de humane wetenschappen. 

'In andere wetenschappen werk je met data en analyses. De mensen die dat neerschrijven zijn niet per se dezelfde als degenen die de doorbraak hebben. Dat is heel anders in de geesteswetenschappen', aldus De Block.

Die scheidingslijn is niet absoluut. Er zijn ook exacte wetenschappers die de gevaren van AI benadrukken. Dat gaat dan bijvoorbeeld over energieverbruik, bias, of data privacy. Volgens De Vos mogen we niet wegkijken van die gevaren, maar is er ook geen reden tot paniek. 'Als je je ervan bewust bent, kun je daar zeer gepast mee omgaan. In Europa is er heel veel regulering die de risico's al probeert in te dekken.' 

Toekomst

Volgens Aerts zal AI in biomedisch onderzoek zich in de toekomst nog verder ontwikkelen. Zo zal een dokter op basis van klachten simulaties kunnen uitvoeren met AI-modellen. Van daaruit kan de arts een geschikte behandeling opstellen voor de patiënt. 'Maar daar zijn we totaal nog niet. Ik denk dat dat zal komen in de volgende twintig jaar', voorspelt Aerts.