Festivalkoorts?
Vergeet je gehoor­bescherming niet

De zomer is bijna in het land en in België betekent dat een lange periode aan festivals. Festivals en concerten zijn er voor de absolute muziekliefhebbers, die in een ontspannen sfeer met vrienden en familie artiesten willen ontdekken of als superfan op de eerste rij willen staan.

Maar te midden van die fantastische ervaring wordt ons gehoor op de proef gesteld. De hoge geluidsniveaus kunnen tot gehoorschade leiden, zeker omdat de beperkingen die daarvoor in Vlaanderen bestaan nog verre van veilig zijn voor onze oren. Omdat we de strijd met de muziekindustrie niet snel zullen winnen, moeten we ons blijven behelpen met goede, beschermende middelen.

Gehoorbescherming in de lift

Waar gehoorbescherming gedurende vele jaren bij de minderheid van de festival­gangers gespot werd, merk ik zelf op dat ze recentelijk aan een opmars bezig is. Dat mede dankzij een verhoogd bewustzijn, onder meer gecreëerd door mediaberichten. 

Maar ook omdat er tegenwoordig hippere vormen van gehoorbescherming de markt infiltreren, die ook influencers via sociale media weten te bereiken. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Loop Earplugs, met leuke vormen en kleuren, die de aankoop van gehoorbescherming meteen een pak interessanter maken.

Bovendien zijn festivals en grote concerten wettelijk verplicht om gehoorbescherming gratis te voorzien. Meestal zijn dat de 'mousse' oordoppen. Die dempen zeer veel, meestal zo'n dertig decibel, waardoor je mensen rondom je nog amper verstaat in een gesprek. Daarnaast hebben ze een vlakke demping: lage, midden en hoge tonen worden in dezelfde mate gedempt. Dat is nadelig voor je muziekbeleving, waardoor die soms vervormend kan klinken.

Universele oordoppen, waaronder Loop Earplugs vallen, en op maat gemaakte gehoor­bescherming counteren dat 'probleem' door frequentiespecifieke demping. Zo is die beter aangepast aan de waarneming van muziek, waardoor je muziekbeleving veel aangenamer is. Universele oordoppen dempen meestal zo'n twintig decibel, wat zeker voldoende is voor een concert of festivaldag. Op maat gemaakte gehoor­bescher­ming heeft als voordeel dat die een verwisselbare filter heeft en je dus zelf je demping kan kiezen.

Zijn festivals echt schadelijk?

Gratis of betalend: oordoppen maken een verschil. Vanaf een blootstelling aan tachtig decibel gedurende acht uur bestaat er een kans dat ons gehoor schade oploopt. Per verdubbeling van de geluidsdruk, en dit is een toename van drie decibel, halveert de tijd waarin je je mag blootstellen. Dat wil zeggen dat wanneer je blootgesteld wordt aan 83 decibel, je daar nog maar vier uur in kan vertoeven vooraleer je kans hebt op gehoor­schade, enzoverder.

Naast de intensiteit van het geluid is het ook belangrijk om te kijken naar afstand. Sta je helemaal vooraan om je favoriete band van dichtbij toe te juichen, dan loop je meer risico dan wanneer je achteraan op de wei toekijkt. Het is belangrijk om regelmatig pauzes in te lassen wanneer je je op een festivalterrein begeeft, zeker wanneer het om meerdaagse evenementen gaat. Even weggaan van de luidsprekers en een rustigere plaats opzoeken zal je oren ten goede komen. Ook na het festival plan je best even enkele rustdagen voor je gehoor in, zodat deze voldoende kunnen recupereren.

In Vlaanderen bestaan er algemene geluidsnormen voor muziekactiviteiten, opgesteld door het Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning (VLAREM). De norm voor muziekactiviteiten zoals festivals of grote concerten ligt momenteel op een maximaal gemiddelde van honderd decibel, gemeten gedurende zestig minuten. 

Bij kleinere evenementen of fuiven mag je maximaal gemiddeld 95 decibel uitsturen, over 15 minuten gemeten. Een voorbeeld daarvan zijn de cafés op de Oude Markt in Leuven. Dat betekent dat je zonder het dragen van gehoorbescherming in die situaties al na enkele minuten kans hebt op gehoorschade. 

Tinnitus 

Bescherm je je oren onvoldoende, dan kunnen de hoge geluidsniveaus niet enkel je gehoor beschadigen, je kan ook te maken krijgen met tinnitus of oorsuizen. Velen hebben dat gevoel al eens kortstondig waargenomen na een festivaldag of concert. Het is het gevolg van een overprikkeld auditief systeem dat bijgevolg een 'alarmsignaal' uitstuurt vanuit de hersenen. 

Op zich is die tijdelijke tinnitus vaak onschuldig en zal hij, mits voldoende rust voor de oren, spontaan verdwijnen. Hoe vaker we ons gehoor blootstellen aan schadelijke geluidsniveaus, hoe langer het zal duren vooraleer het gehoor recupereert van de geluidsbelasting. Maar soms kan het zijn dat we te veel zijn blootgesteld aan geluid en dat een tinnitus blijft bestaan. Zo kan gehoorbescherming ook op de lange termijn een verschil maken.

Ziezo. Ik hoop je met deze informatie vooral niet te hebben afgeschrikt, maar juist voldoende kennis en tips te hebben gegeven zodat jullie onbezonnen en goed beschermd kunnen genieten van de aankomende festivalzomer. Hou het veilig!

Karlien Stroobants is als klinisch audioloog verbonden aan UZ Leuven.