Drietalige Bachelor of Laws gaat van start: 'Ik voel me een proef­konijn'

Publiekrecht in het Nederlands op maandag, bronnenkritiek in het Frans op dinsdag en economie in het Engels op vrijdag. Het zijn enkele vakken die de eerstejaarsstudenten van de gloednieuwe drietalige Bachelor of Laws (Rechten) in Brussel vanaf deze week voorgeschoteld krijgen. 

De studenten ontvangen bij afstuderen twee diploma's: de opleiding is het resultaat van een samenwerking van de KU Leuven en de Brusselse Université-Saint Louis, die onderdeel uitmaakt van de Franstalige UCLouvain. 

'Je merkt dat beide universiteiten daar echt trots op zijn', zegt Gabriel (18), een van de 138 KU Leuven-studenten die de opleiding deze week aanvatten. 'Voor het openingscollege strikten ze meteen de procureur-generaal van Brussel, Frédéric Van Leeuw.' 

Eerder bood de KU Leuven in Brussel al een Nederlands-Franse bachelor in de Rechten aan, maar enkel voor de eerste twee jaar. Voor hun derde jaar moesten de Nederlands­talige studenten naar Leuven trekken. De nieuwe opleiding dompelt hen wel drie jaar lang onder in het taalbad. 

Frans als troef 

Die meertaligheid is een grote troef, zegt Cleo (22), die het voormalige Nederlands-Franse traject volgde. 'Ik wil later aan de slag bij de balie van Brussel en daar is een groot deel van het cliënteel Franstalig.' Dat beaamt voormalig rector Luc Sels, die mee aan de wieg stond van de opleiding. 'In dit federale land en zeker in een internationale omgeving zoals Brussel, kunnen we die drietaligheid goed gebruiken.'

Een troef voor op de arbeidsmarkt, maar bij de studenten die de Nederlandstalige Bachelor in de Rechten volgen, is het aanbod Frans veel beperkter. In hun eerste jaar krijgen zij een inleiding in het juridisch Frans van drie studiepunten. Afhankelijk van hun specialisatie volgt in het derde jaar het vak 'Fondements de droit'. 

Toch verwachtten ook sommige docenten van een Nederlandstalig vak een goede talenkennis: 'Bij enkele examens krijg je sowieso een vraag over een Franstalig begrip', zegt studentenvertegenwoordiger Marvin Liebens. Volgens Cleo is dat onvoldoende: 'In Leuven leer je op een te passieve manier juridisch Frans. De focus op schrijven en spreken ontbreekt er.' 

Wouter Druwé, vicedecaan Onderwijsbeleid van de faculteit Rechtsgeleerdheid en Crimi­nologische Wetenschappen, erkent dat, maar nuanceert. 'In Leuven zetten we zeker in op talenkennis, maar we verwach­ten die niet vanaf het eerste jaar. We onder­steunen de studenten, zodat ze die bij aanvang van de derde bachelor verworven hebben. In Brussel daarentegen wordt van bij de start een B2-niveau voor Frans verwacht.'

Proefkonijnen

Voor kersvers student Gabriel wordt het een uitdaging, al begint hij niet onvoorbereid. 'Ik heb al eens een proefles Grondwettelijk Recht gevolgd in het Frans. Dat was niet gemak­ke­lijk, maar wel boeiend.' Een op­steker: voor de Franstalige vakken van het eerste semes­ter hebben de nieuwe studenten dit jaar drie examenkansen. 

Toch beschouwt Gabriel zich als een 'proef­konijn'. De samenwerking zorgt voor heel wat uitdagingen, ook bij studenten. Zij moeten bijvoorbeeld zowel thuis zijn in het gebruik van Toledo, de digitale leeromgeving van de KU Leuven, als in Moodle, een gelijkaardig platform dat de UCLouvain gebruikt. 

'Om de lokalen van de Franstalige vakken te vinden, kan je enkel op Moodle terecht. Sommige Nedelrandstalige professoren communiceren dan weer enkel via Toledo', zegt Gabriel. De opleiding in Brussel heeft ook minder keuzemogelijkheden, benadrukt Liebens. Je verdiepen in de Japanse studies of de politieke, economische en crimino­logische wetenschappen, kan er bijvoorbeeld niet.

De twee universiteiten hebben bovendien een aparte kalender, met andere vakantie­regelingen. Zo krijgen de studenten één week van de Franse en één week van de Neder­lands­talige Paasvakantie. 'Er zijn veel uitdagingen, maar we komen steeds met goede oplossingen', aldus Druwé. 

Dat is zowat de algemene tendens bij samenwerkingen tussen de UCLouvain en KU Leuven, die onder het rectorschap van Luc Sels (2017-2025) sterk toenamen. De geest van de splitsing van beide universi­teiten in 1968 is ver weg. Twee zussen laten elkaar niet los, zei hij erover tijdens de recente opening van het academiejaar in Louvain-la-Neuve. 

De erfenis van Sels

'Die toenadering is duidelijk een belang­rijkste verdienste van het rectorschap van Sels', zegt Vincent Blondel, voormalig rector van de UCLouvain (2014-2024). 'Deze bachelor symboliseert dat. Het is één ding om samen een opleiding te organiseren, maar hier komen de twee universiteiten nog eens samen in hetzelfde gebouw in Brussel.' 

De samenwerking heeft meteen een concreet voordeel. De KU Leuven zoekt vooral naar studenten in de Vlaamse gemeenschap, de UC Louvain in de Franstalige. Ze zijn dus geen rechtstreekse concurrenten. 'Dat maakt bepaalde samenwerkingen inderdaad gemak­kelijker', zegt Blondel.

Niet alleen de samenwerking met de UC Louvain, ook de 'strijd' met de Vlaamse overheid om de bachelor te mogen oprichten, is vintage Sels. De Commissie Hoger Onderwijs had oorspronkelijk een 'negatief oordeel' uitgesproken over de opleiding, maar na een beroepsprocedure van de KU Leuven zette de Vlaamse regering het licht op groen in de lente van 2024. 

Daarmee is de 'strijd' nog niet volledig gestreden. De voormalige rector pleitte eerder dit jaar in Veto voor een versoepeling van de Vlaamse taalwetgeving rond hoger onderwijs, nadat de regering onder andere de Bachelor in Applied Linguistics en de Bachelor of Biomedical Sciences had afgewezen. Dat de drietalige rechten­opleiding er wel komt, toont volgens Sels dat 'de aanhouder wint'.