Vlaamse studenten voeren actie tegen besparing op studie­beurzen: 'Welke visie zit hierachter?'

'Door de besparingen op hoger onderwijs staat de toekomst van duizenden studenten op het spel. We moeten dus veel lawaai maken en niet enkel een open brief schrij­ven', zegt Nele Van Hoyweghen, voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Studenten (VVS). 

VVS is niet te spreken over de beslissing van de Vlaamse regering om 34 miljoen euro te besparen op studiebeurzen voor studenten. Studenten boven de dertig jaar zouden niet meer in aanmerking komen voor zo'n beurs. Hetzelfde geldt voor zij die minder dan 54 studiepunten per jaar opnemen, al zijn er ook uitzonderingen. Voor wie nu al een beurs heeft, zou de maatregel niet gelden.

'Wij begrijpen dat er bespaard moet worden, maar we hebben geen begrip voor de manier waarop', zegt Van Hoyweghen. Dinsdag plaatst VVS daarom duizend lege stoelen op het Martelarenplein voor de 20.000 toekomstige studen­ten die niet meer in aanmerking zouden komen voor een beurs: elke stoel symboliseert twintig studenten. 

Samen met de Vlaamse studentenraden schreef de vereniging ook een open brief naar Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA). Volgens Van Hoyweghen is VVS dan ook te weinig betrokken geweest bij de beslissing. 'Wij willen samenwerken met de minis­ter om voorstellen uit te werken waarbij de zwakste schouders niet de zwaarste lasten moeten dragen.' Vrijdag stemt het Vlaams parlement over de beslissing.

In totaal wordt 83 miljoen bespaard op hoger onderwijs. Jullie focussen op het bedrag van 34 miljoen voor studiebeurzen. Waarom?
Van Hoyweghen: ‘Een studiebeurs kan voor individuele studenten echt het verschil maken om te kunnen studeren of niet. Deze maatregel heeft daarom een grote impact op hun toekomst. Dat er gesnoeid zou worden in middelen van studenten uit landen buiten de EER (Europese Economische Ruimte, red.) stond al in het regeerakkoord. Daarover valt moei­lijk­er te discussiëren. Dat geldt niet voor die 34 miljoen voor studiebeurzen.' 

'We focussen ons ook specifiek op Brussel. Daar worden nu de "Brusselmiddelen" voor studieloopbaanbegeleiding en taalremediëring stopgezet, bovenop de beslissing over studiebeurzen. Dat is een dubbele straf.'

Volgens jullie is eerst het bedrag van 34 miljoen bepaald om daarna pas de voor­waarden vast te leggen. 
‘Het is voor ons niet eens duidelijk wat die voorwaarden precies zouden zijn. Er is bijvoor­beeld sprake van uitzonderlijke individuele of sociale omstandigheden om toch een beurs te krijgen, maar er is nog altijd geen klaarheid over wie daaronder valt en wie daarover beslist. Zelfs dat er bespaard wordt, hebben wij moeten vernemen via de media.' 

Voor een beurs zou je 54 studiepunten moeten opnemen. Dat cijfer komt volgens jullie niet overeen met de totale werklast van een kwetsbare student. 
'Inderdaad. Stel dat je de lerarenopleiding volgt en niet slaagde voor je starttoets. Dan moet je een remediëring opnemen, wat erg belastend kan zijn. Maar die remediëring wordt niet gevat in studiepunten. Het kan zijn dat je daarom minder studiepunten opneemt, en zo kom je niet in aanmerking voor de beurs.'

'Er zijn wel uitzonderingen, maar juist omdat beursstudenten minder vaak op een groot sociaal netwerk kunnen rekenen, kennen ze die procedure meestal niet. Met onze actie willen we hen daarvan op de hoogte brengen.'

Heel wat studenten boven de dertig jaar volgen een lerarenopleiding. Voor hen valt de beurs sowieso weg, terwijl Vlaan­deren kampt met een leraren­tekort.   
'Het klopt dat de educatieve masters en lerarenopleidingen vaker gevolgd worden door mensen die wat ouder zijn. Voor knelpuntberoepen kan je studie betaald worden via de VDAB.' 

'Maar als je bijvoorbeeld voor leerkracht geschie­denis studeert, wat geen knelpunt­beroep is, dan gebeurt dat niet, en boven de dertig kan je ook niet meer rekenen op een studie­beurs. Maar het is toch altijd beter om iemand met een lerarenopleiding voor de klas te hebben die een ander vak geeft dan waarvoor die studeerde, dan geen leerkracht voor de klas te hebben. Wij vragen ons af welke visie er achter dit beleid schuilt.'

Jullie willen het beleidsvoorstel niet alleen terugdraaien, maar ook zorgen voor een automatische toekenning van de studiebeurzen. 
'Inderdaad. Op dit moment moet je je studiebeurs zelf aanvragen, ook al heb je daar sowie­so recht op. Bij het groeipakket van de Vlaamse overheid (de kinderbijslag, red.) controleren ambtenaren zelf of je in aanmerking komt, ook al vraag je dat niet aan.' 

'Als het huidige voorstel uitgevoerd wordt, dan zal het bijna onmogelijk zijn om als stu­dent te weten of je binnen de uitzonderings­categorie valt. De juiste attesten in orde breng­en kost veel tijd, en het gaat vaak al om studenten die hun studies combineren met zorg­taken en financiële stress. Die aanvraag is daarom erg belastend. Als een auto­matische toekenning mogelijk is voor het groeipakket, waarom dan niet voor studiebeurzen?'

Sommige instellingen zullen meer ge­troffen worden dan anderen, schrijft De Morgen. Toch komen de Vlaamse studenten­raden samen met een open brief. Waarom?  
'Dit gaat echt om een gedragen actie. De vertegenwoordigers weten dat sommigen harder getroffen zullen worden dan anderen, maar besparen op studiebeurzen, inter­nationale studenten en "Brusselmiddelen": daar gaan wij allemaal niet mee akkoord.'