Help, ik heb een advocaat nodig!

Je hoopt het natuurlijk nooit mee te maken, maar soms zit je er plots middenin: een juridisch probleem. Misschien bots je met je huisbaas, loop je stage en gaat er iets mis, of heb je te maken met een discussie over auteursrechten bij je briljante thesis. Wat dan? Een advocaat kan je uit de nood helpen.

Een gerechtelijke procedure kan best indrukwekkend zijn. Dat je hulp zoekt, is dan ook heel normaal. Er zijn gelukkig heel wat instanties die je kunnen ondersteunen via begeleiding, advies of vertegenwoordiging. Daarbij spelen advocaten een grote rol. Maar hoe vind je nu een advocaat die jou kan helpen?

1. Heb ik een advocaat nodig? 

Dat hangt ervan af. 'Je hebt niet altijd een advocaat nodig om voor de rechtbank te verschijnen', zegt Benoît Allemeersch, professor gerechtelijk recht aan de KU Leuven. 'In de meeste gevallen kan je jezelf gewoon vertegenwoordigen.' Ook hoeft niet elk conflict uit te monden in een proces. 'Eenvoudige geschillen kan je proberen op te lossen zonder dat daar een rechter aan te pas komt, bijvoorbeeld via bemiddeling', vult hij aan. 

Twijfel je of je een advocaat nodig hebt? Dan kan je gewoon langsgaan bij de rechtbank. Tijdens de zitdagen voor juridische eerstelijnsbijstand is daar steeds een advocaat aanwezig die je gratis advies kan geven. 'Je hoeft geen afspraak te maken. Je kan er gewoon naartoe gaan en je vraag stellen', vertelt Stefaan Voet, professor gerechtelijk recht aan de KU Leuven. 'Die advocaat kan je dan eventueel doorverwijzen naar iemand die je verder kan bijstaan of naar de orde van advocaten waar je eventueel een pro-Deoadvocaat kan krijgen.'

2. Hoe bekom ik juridische ondersteuning? 

Wil je graag bijgestaan worden door een advocaat? Dan kan je bijvoorbeeld via 'advocaat.be' op zoek gaan naar een advocaat die gespecialiseerd is in jouw probleem. Ook de websites van individuele advocatenkantoren bieden vaak info over hun specialisaties en aanpak.

Natuurlijk hangt er vaak een prijskaartje aan die ondersteuning. Gelukkig bestaan er manieren om de kosten te beperken: een eerste mogelijkheid is juridische bijstand via de overheid. Die biedt enerzijds 'eerstelijnsbijstand' in de vorm van gratis advies­verlening, en anderzijds 'tweedelijnsbijstand' waarbij een advocaat je volledig kan bijstaan tegen een verminderd of zelfs nultarief. 

Om recht te hebben op die tweedelijnsbijstand, gelden er inkomensgrenzen. 'Voor studenten zal het vooral afhangen van de vraag of je nog ten laste bent van je ouders, en of zij een bepaald inkomen overschrijden', legt Allemeersch uit. 'Woon je zelfstandig, dan wordt er gekeken naar je eigen inkomen.' De actuele inkomensgrenzen zijn eenvoudig online terug te vinden.

Daarnaast kan je ook gratis juridisch advies krijgen bij specifieke organisaties en vzw's. Zij focussen meestal op een bepaald thema, zoals de Huurdersbond bij huurproblemen of slachtofferorganisaties voor ondersteuning na een misdrijf. Voet benadrukt daarbij wel dat deze organisaties enkel advies geven, ze voorzien geen advocaat die je in een procedure kan bijstaan.

Tot slot is het belangrijk om te beseffen dat heel wat verzekeringen een luik rechtsbijstand bevatten. 'Het is altijd heel belangrijk om je af te vragen of je ergens een rechtsbijstanddekking hebt, en dat je beseft dat die soms verscholen kan zitten in een andere polis (een bewijs van de verzekeringsovereenkomst, red.)', zegt Allemeersch. Studenten die nog ten laste zijn van hun ouders doen er dan ook goed aan om na te gaan of zij via de verzekeringen van hun ouders gedekt zijn.

Heb je vragen over juridische ondersteuning? Je kan terecht op advocaat.be, tijdens zitdagen in de rechtbank, of bij KU Leuven Stuvo voor een doorverwijzing. Dit is geen juri­disch advies. Mogelijke nuances en uitzonderingen werden achterwege gelaten.