'Wij zijn eigenlijk één hechte familie'

Bij binnenkomst in residentie Romero I in de Blijde Inkomststraat worden we enthousiast ontvangen door hulphond Simba. Aan de keukentafel wachten omkaderd woners Ida, Siebe, Anke, Klara, Kaat en Emma ons op voor een gesprek.

Wat houdt omkaderd wonen in?
Anke: 'Omkaderd wonen is een woonvorm waarbij je als persoon met een functiebeperking kan komen samenwonen met allemaal mensen zonder functiebeperking. Die helpen je dan vrijwillig, zes à acht uur per week per persoon. Meestal ben je niet de enige met een beperking op de gang. Wij worden dan alle twee of drie geholpen door de twaalf andere mensen.'

Siebe: 'Hier op kot wordt er verwacht van elke gang dat ze een activiteit doen voor heel het kot, één keer per semester. Verplicht is misschien een sterk woord, maar ja, toch heel hard aangemoedigd. Dat helpt dan ook wel om de kotsfeer erin te brengen, tussen de gangen onderling en binnen de gangen zelf.'

Anke: 'Ja, wij doen wel veel samen. Ik denk dat dat niet overal gebeurt.'

En wat betekent omkaderd wonen voor jullie individueel?
Emma: 'Op onze gang heb je ongeveer een keer per drie weken kookpermanentie: dan moet je koken voor iemand anders. Daarnaast heb je een keer per twee weken nachtpermanentie en dan moet je heel de nacht op kot zijn voor het geval dat Anke 's nachts iets nodig heeft. Wanneer ze bijvoorbeeld naar de wc moet, moet ze uit bed kunnen. Daarvoor zijn wij er dan. Er is ook een belsysteem: als je permanentie hebt, heb je een bel. Tijdens de week heb je dan ook vijf à zes uur permanentie en dan moet je hier op kot zijn mocht Anke hulp nodig hebben bij iets.'

Ida: '24 op 24 uur dus eigenlijk. Van zondagavond tot vrijdagavond. Er is altijd iemand aanwezig. Dat zie je daar (ze wijst naar het weekrooster dat bestaat uit schema’s die aangeven wie op welke tijden aanwezig moet zijn op kot, red.).'

Is dat goed te combineren met jullie studies?
Klara: 'Een voordeel is dat er van je verwacht wordt dat je zes uur per week op kot moet zijn. Je moet dat zien te combineren met je lessen. Je leven wordt echt gestructureerd. Maar het gaat slechts om zes of acht uur dat je hier effectief moet zijn, dus dat is ook helemaal niet veel als iedereen dat doet.'

Emma: 'Tijdens de permanentie kan je ook iets anders doen zoals studeren of eten of een wandeling maken met Anke en een koffie gaan halen. Het is dus niet dat je de hele tijd met je vingers moet draaien totdat Anke belt en je iets moet gaan doen. Ik denk dat mensen altijd een beetje overschatten wat wij moeten doen. Ze denken dat wij zes uur aan een stuk moeten werken, maar dat is niet zo.'

Anke: 'In het zwaarste geval heb je mij drie keer uit bed moeten helpen of mijn schoenen aangedaan. Meer is het ook niet.'

Klara: 'Het zijn kleine handelingen die we doen om Anke te helpen: afwassen, schoenen aan- en uitdoen, gaan wandelen met Anke en de hond, Anke in bed leggen en er weer uit halen en misschien een pot pasta afgieten.'

Hebben jullie genoeg uitleg gekregen in het begin?
Ida: 'Ja, je hebt eerst je toelatingsgesprek. Daar krijg je een beetje uitleg over hoe alles werkt en wat er van je verwacht wordt en dan heb je de startvergadering. Dat vind ik best wel veel uitleg van residentiebeheer, omkaderd wonen en de gangverantwoordelijke.'

Kaat: 'Er is bijvoorbeeld voorgedaan hoe we Anke in bed moeten helpen.'

Wat is de meerwaarde van omkaderd wonen?
Ida: 'Het geeft gewoon een leuke dimensie aan je studententijd. Je kan echt mensen helpen. Je kan andere mensen leren kennen.'

Anke: 'Iedereen wordt hier ook wel heel warm ontvangen, ook de omkaderaars die helpen. Op een manier ondersteunt iedereen die mensen ook. Als je hier eerstejaars bent en je kent nog niemand, dan gaan wij je meepakken naar een eerste cantus bijvoorbeeld. Het is handig voor mensen om hun draai te vinden in het studentenleven. Iedereen wordt omarmd.'

Emma: 'Ik denk dat het je wereldbeeld ook wel opentrekt. Anke is de eerste persoon die ik echt ken in mijn dichte nabijheid die in een rolstoel zit. En ik merk dat ik daar zo veel meer attent op geworden ben. Als ik nu ergens binnenkom, denk ik: Anke zou hier niet binnen kunnen.'

Anke: 'Ik ben niet iemand die thuis gaat blijven zitten. Ik ga mee uit, ik doe mee dingen. En dan is het altijd: hier kan ik weer niet binnen, oké. Doordat het goede vrienden zijn geworden, ergeren zij zich ook wel.'

Emma: 'En dan worden wij boos op het barpersoneel.'

Bots je ook op stereotypen?
Anke: 'Ja. De mensen van mijn kot gaan ook heel vaak gewoon mee, buiten hun permanentie. Ik vind het triest als mensen dan denken dat ze mijn begeleiding zijn, dat is helemaal niet. Het zijn gewoon vrienden.'

Siebe: 'Maar we laten de sfeer er op dat moment niet door verpesten. Je m’en fou!'

Anke: 'Dat houdt me niet tegen om deel te nemen aan activiteiten. We doen wel leuke dingen, maar we kunnen bijvoorbeeld alleen naar de Vesper op de Oude Markt omdat dat de enige plek is waar we binnen kunnen met de rolstoel.'

'En dat is leuk op zich maar ook wel triest. Zelfs geen enkele fakbar is een optie. Dus dat is wel spijtig. We doen steeds leuke dingen maar je bent wel beperkt als je met mij meegaat. We houden van terrasjeweer want dan kan je overal naartoe. Dat is toegankelijk. De zomer is een makkelijkere tijd.'

Wat hebben jullie geleerd uit omkaderd wonen?
Kaat: 'Gewoon hoe slecht de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers is. Bijvoorbeeld de kerstmarkt: als daar een opstapje van twintig centimeter is, is dat niet toegankelijk. Dat is echt iets wat nog niet ingeburgerd is in de maatschappij. Ik denk dat dat mijn grootste realisatie is.'

'Wat ik me ook gerealiseerd heb, is dat mensen andere noden hebben, maar dat het heel fijn is dat wij, door kleine dingen te doen, er toch voor kunnen zorgen dat iemand kan studeren. Wij kunnen koken voor hen en daardoor nemen we een last bij hen weg.'

Ida: 'Ook zo van die kleine dingen zoals een fiets op de stoep. Daar erger ik mij nu constant aan.'

Klara: 'Je wordt geconfronteerd met een andere levensstijl waar je je totaal niet van bewust bent als je geen beperking hebt. Dat is vooral een eyeopener.'

Wat vinden jullie het mooiste aspect aan omkaderd wonen?
Kaat: 'Je kan hier echt jezelf zijn omdat het heel sociaal is. Er is altijd wel iemand.'

Anke: 'Ja, dat is waar. Vorig semester toen ik in het ziekenhuis lag, kwamen jullie ook. Dan hadden we een heel schema gemaakt en kwamen jullie om de beurt elke dag op bezoek.'

Siebe: 'We zijn eigenlijk een hechte familie.'