Ontdek jezelf, begin bij China!

Welke opleiding je ook volgt, de kans is groot dat je vroeg of laat in aanraking komt met China. Van de elektrische auto’s die onze straten veroveren tot de politieke debatten over veiligheid en handel die de toekomst van Europa zullen bepalen, China is alomtegenwoordig. Kennis van de Chinese standaardtaal en regio zijn dan ook een waardevolle toolkit voor studenten die klaar willen zijn voor de arbeidsmarkt en het maatschappelijke debat van de toekomst.

Wie vandaag studeert, doet dat in bijzondere tijden. Voor het eerst in de moderne geschiedenis zou een Aziatisch land met een autoritair systeem kunnen uitgroeien tot de grootste economie ter wereld. De Volksrepubliek China is het epicentrum van politieke en economische verschuivingen. Door zijn omvang hebben haar interne beleidsbeslissingen wereldwijde weerklank gekregen. 

Wereld in verandering

Xi, Poetin en Modi (de leiders van de Chinese Volksrepubliek, Rusland en India, red.) vielen elkaar onlangs ogenschijnlijk als oude vrienden in de armen tijdens de top van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO). Een beeld van een wereldorde die steeds verder opschuift van een unipolaire orde geleid door de VS naar een multipolaire orde met meerdere machtscentra die voldoende politieke, economische of militaire macht hebben om de wereld mee vorm te geven. Als Europa wil meespelen in die nieuwe wereldorde, moeten we de unipolaire wereld van de twintigste eeuw achter ons laten en het denken van de nieuwe machtscentra leren begrijpen.

In Europa keken we verbijsterd naar die SCO-top: we zagen vooral een uitdaging aan het adres van onze kleine selecte club die we graag de 'internationale gemeenschap' noemen. Maar de echte betekenis van de top voor China kunnen we pas begrijpen als we die in de Chinese politieke context plaatsen. 

Zo sluit de top aan bij het narratief van de 'Chinese Droom': China als globale supermacht tegen 2049. Dat toekomstbeeld vereist gestage economische groei. Daarom lanceerde Beijing met de Nieuwe Zijderoute een wereldwijd netwerk van infrastructuur, instituties en partnerschappen. De SCO doet dienst als een politiek kader voor die Nieuwe Zijderoute, maar het is geen Aziatische NAVO, geen strikt antiwesters verbond, en ook geen sterke alliantie.

China doorgronden

In Europa reageren we wel vaker verrast, zelfs al doet China geen enkele poging om zijn plannen voor ons geheim te houden. Xi’s ideologische blauwdruk voor de toekomst ligt open en bloot in het Chinese publieke domein. Zo tekende het 'Made in China 2025'-plan in 2015 al de krijtlijnen uit voor een transformatie van de 'fabriek van de wereld' tot een wereldleider in hoogtechnologische productie. Dat was een voorbode van recente innovaties, van elektrische auto’s tot DeepSeek. 

China doorgronden kan beginnen bij die plannen, maar eindigt daar niet. Het vraagt openheid om in interactie te treden met een echte samenleving, met echte mensen, en met de diversiteit aan actieven die het enorme land rijk is. De standaardtaal, het Mandarijn, de meest gesproken taal ter wereld, is een belangrijke toegangspoort naar genuanceerde Chinakennis.

Wie het aandurft om zich onder te dompelen in de Chinese taal en cultuur, is welkom in de opleiding Chinese studies aan onze universiteit. Voor wie minder verreikende Mandarijnambities heeft, zijn er allerhande taalopleidingen en apps beschikbaar. Voor wie China wil leren kennen zonder Mandarijn te leren, zijn er podcasts zoals 'China Voorbij de Muur', literaire klassiekers zoals Wilde Zwanen en Chinese series op streamingplatforms. Door de huidige visavrijstellingen voor heel wat Europeanen is het bovendien gemakkelijker dan ooit om naar China te reizen.

Als we erin slagen om een genuanceerd beeld te vormen over China, ontstaat ruimte voor een zinvol gesprek over China en zijn steeds duidelijkere aanwezigheid in onze Europese realiteit, zonder clichés of naïviteit.

Dorien Emmers en Mario Cams zijn respectievelijk als docent en hoofddocent Chinese Studies verbonden aan de KU Leuven.